“Доля” бербегендиги үчүн сабалган ишкер
ММК таркаткан кабарга ылайык, “СОБР” кызматкерлери “үлүш” ажыратуудан баш тартканы үчүн чынчыл ишкерди тапанча кундагы менен ургандыкта шектелип жаткан УКМКнын Кызылкыя шар бөлүмүнүн башчысы Замирбек Жолболдиевди колго алышты.
Кабар беришинче, 24-сентябрь күнү кечкурун Кызылкыя шаарында жашоочу ишкер Зарылбек Мааткалыков сабалган. Жабырлануучунун берген арызына караганда, аны улуттук коопсуздук мамлекеттик комитети (УКМК) кызматкерлери сабашкан. Ишкердин сабалышына УКМК кызматкерлерине “үлүш” берүүдөн баш тартканы себеп болгон.
“Мен жубайым менен Көкжар айылынан Кызылкыя шаарын көздөй кетип баратканбыз. Шаарга киребериште артыбыздан келе жаткан “Нива” үлгүсүндөгү унаа бир канча ирет жолубузду тороду. Андан соң алдыга өтүп, жолумду тоскондуктан токтодум. Төрт бала түшүп келип, унаадан эле ура баштады. Анан жерге жаткызып, катуу металл менен сабашты, менимче тапанча окшойт. Ошол учурда УКМКнын кызматкери: “Мени тааныбай жатасыңбы?”, — деп жатты. Окуядан кийин унаамда катылган 156 миң сом жок болуп чыкты. Учурда мага ИИМден кайрылып, арызыңды ал деп жатышат”, — деди жабырлануучу Мааткалыков.
Туркистон:
Кыргызстан акимияты алсырап бара жатат. Күч органдары жана коопсуздук түзүмдөрү, акимияттын кызматында жана көзөмөлү астында болушу керек. Булар башкаруудагылардын колдору жана буттары. Булар үчүн акимият жоопкер.
Бардык күч жана коопсуздук структуралары, түпкүлүгүндө жарандардын коопсуздугун коргоо үчүн өкмөт аркылуу жалданган кызматчылар. Б.а бардык күч структуралары элдин бюджетинен айлык алып жалданган кызматчылар болуп эсептелет. Алар жарандар коопсуздугун коргоо жана аларга болуп жаткан бардык зулумдарды жок кылуу милдетин өз моюндарына алышкан. Бул үчүн аларды сактап турууга миллиондогон каражаттарыбыз сарпталат.
Чыныгы жашоодо болсо: – коопсуздук орган кызматкерлери жана башка күч структура таркмактары абдан күчтүү мафиялашкан системага айланышты. Алар пирамида көрүнүшүндө жарандарды өздөрү үчүн экономикалык киреше булагы кылып алышты. Б.а эң жогорку даражадагы бир нече орган кызматкерлери үчүн, алардан төмөн даражада турган ондогон органдарга белгиленген төлөмдөрдү төлөп туруу милдеттери жүктөлгөн. Андан ылдый дагы ондогон чиновниктер да кол астындагы жүздөгөн аскерий кызматчылардан мажбур түрдө белгилүү бир мөөнөттөрдө акча алып турат. О.э, аларга кийинки миңдеген кызматчылар жыйнап беришсе, эң ылдый жактагы коопсуздук кызматчылар аларга “доля” берип турган жарандардан белгиленген өлчөмдөгү акчаларды жыйнап берүүгө мажбур болушууда. Мындан тышкары текшерүү комиссиялары жана жогорку даражадагы чиновниктердин адаттан тышкары кыдырып чыгуусу, ушулардын бардыгы үчүн өзүнчө акчалар чогултулат.
Бул мафиялашкан система, советтар союзу доорунан бери иштеп келет. Орус башкаруусунан бизге мурас болуп калган бул системага, алардын бул иштөө процесине элибиз көнүп калган. Анткени биз советтер доорунда туулуп, мындан башкача системаны көргөн жокбуз.
Жарандар орган өкүлдөрүн көргөндө, бул менин жалданган кызматкерим деп көрбөйт. Балким, эми бул орган менден дагы эмне сурайт экен деп карайт. Буга канча төлөсөм менден ыраазы болот. Кайсы тааныш органга сүйлөшсөм же айтсам мени тынч коёт болду экен деп ойлой турган болуп калдык. Ошол эле учурда орган кызматкерлери да кол астына түшкөн кылмышткерди оңдоп аны коомдун таза мүчөсу кылам деп эмес, балким белгилүү бир өлчөмдөгү киреше деп карайт. Милициялар да коомдук жайларда адамдардын тынчтыгы эмес, тескерисинче бейбаштыктардын көбөйүшүнө кызыктар. Алар жада калса башка аймактардан ууруларды алып келип, өзүнө бөлүнгөн жерде аларды өз коргоосуна алып, шериктикте уурулук кылдырышат. Анткени пирамида мафиялык системасы, белгиленген өлчөмдөгү акчаны талап кыла берет. Аларга бул кызматкерлердин эмне менен шугулданып жатышкандыгынын, белгиленген акчаны алар каерден жана кандай жол менен табып жаткандыгы кызыктырбайт.
Жогорудагы УКМК органы сыяктуу уголовный иш үстүндө колго түшсө, бардыгы өз күч кубаты менен өздөрүн суудан кургак алып чыгуулары керек. Жада калса жогорудагы арам тамактар өздөрү жана дагы бул бечараларды арамдан топтогон акчаларын алып, чыгарып жиберишет же жазага тартып жиберишет. Ордуна дагы башкасы келет. Бошоп калган бул орун үчүн арам тамактарга белгиленген өлчөмдөгү акчада пара берип башкасы келет. Бул абалда мисал катарында, президенттик аппараттын экс башчысы Нарымбаев жана депутат Коркмазов мисалында көрдүк. Бири экинчиси аркылуу пара алып, экөө тең камалганда бири-бирине каршы күбөлүк бере башташты. Алардын орундарына да башка бир арам тамак келип отурду. Коркпостон арам тамак дей берсек болот. Анткени бул системада башкача адам, башкача принцип менен иштей албайт.
Азыр Кыргызстанда бандиттер топтору да орган кызматкерлеринчелик коркунуч туудурбайт. Анткени орган кызматкерлери бандиттерди да коомдон суруп чыгарып, алардын аракеттерин да, иш алып баруу ыкмаларын да өз колдоруна алышты. Жогорудагы Кызыл-Кыя коопсуздук кызматкеринин иш-аракети буга жаркын далил болуп турат.
Мындай кылмыштары үстүндө колго алынышса да эч бири уялышпайт. Жоопкерчиликти да сезишпейт. Жогору жактагы арам тамактар бул ишке жийиркенгендей мамиле билдиришет.
Эгерде бир жерде бир сакалы бар адам бирөөнү сабаса бардык мусулмандар жоопкер болгонсуп, аларды бирме-бир алып кирип, коркутуп акчаларын алышат. Силер чегиңерден чыгып баратасыңар дешет. Ал эми тигил кордук көргөн мусулман, наркы сакалчанды тааныбайт, анын мусулман экендигин да билбейт. Телевидения да, бул текшерилбеген окуяны дароо мусулман террористтери, экстремисттерине байлайт. Маалымат чабуулу баштап жиберилет.
Жогорудагы УКМК кызматкеринин бул кылмышы жана жүздөгөн, миңдеген буга окшогон иштер болуп жаткандыгына жана бул иш аракеттер системалык негизде мафияга айлангандыгына каршы эмнеге ишеничсиздик билдирбейбиз! Сот структурасын азыр өздөрү да референдум аркылуу өзгөртпөсөк болбойт деп жатышат. Эмнеге мурунку сот өкүмдөрүн бекер кылууларын талап кылбайбыз! Майда кызматкердин камалышы, коррупциялашкан акимият структурасына эч кандай зыян жеткирбейт.
