Кытай Афганистан жана Борбор Азия өлкөлөрүн бириктирген темир жол курат
“Sputnik” агенттигинин кабарына таянсак, Кытай Афганистан, Иран жана Борбор Азия өлкөлөрү бойлоп жаңы темир жол курууну пландаштырган.
“Аталган курулуш долбоору “Бир алкак – бир жол” стратегиясынын алкагында ишке ашырылууда. Кытай экономикасы үчүн ушул долбоорду ишке ашыруу өтө маанилүү”,- деп айтты Кытайдын Афганистандагы элчиси Яо Цзинь.
Ал: “Толук ийгиликке жетишүү үчүн Афганистанды ушул долбоорго киргизишибиз зарыл болот. Афганистан Борбор Азия жана Түштүк Азия өлкөлөрүн бйланыштыруучу маанилүү муун болуп эсептелет”,- деп кошумчалады.
Өз кезегинде Афганистан коомдук иштер министрлигинин маалымат катчысы Мехди Рухани Афганистан үчүн аталган регионалдык долбоорго катышуу өтө маанилүү экендигин баса белгиеген. Анын айтымында, товарларды транзит кылууда Афганистандын ролу өтө маанилүү болушу мүмкүн.
Афганистан соода-өнөржай палатасы да жаңы темир жолдун курулушу Афганистан экономикасы үчүн өтө пайдалуу экендигин билдирген.
Туркистон: Кытай ички саясатында Ислам жана мусулмандарга каршы кескин репрессивдик өзгөрүүлөрдү ишке ашырууда. Ал мусулмандарга карата дүйнөдө эң бир репрессивдик мамлекет болуп калды. Ошондуктан, Кытай тышкы исламий өлкөлөр менен көптөгөн жылдардан бери жүргүзүп келген ачык экономикалык стратегиясын өзгөртүп, ички исламий мухитти биротоло жок кылуу үчүн, аны тышкы исламий мухиттерден ажырата баштады. Кыргызстан жана башка бир катар мамлекеттер менен виза берүү шарттарын бир тараптуу токтотуп, жаңыча стратегия негизинде мамлекеттер аралык экономимкалык келишимдерге катуу көңүл буруп жатат.
Анын үстүнө Кытай капиталисттик экономика үстүнө курулган социалисттик (коммунисттик) саясат менен өкүм жүрүгүзүлүп жаткан жападан-жалгыз мамлекет болгондуктан, ал Батыш сакафатынан да өз жарандарын этият кылууга жан үрөп аракет кылат. Ал мусулман жарандарын Исламдан тосуп, алардын ал тургай Куран окуп, рамазан орозосун кармоосуна да тыюу сала баштады. Мынчалык катуу репрессивдик аракеттерди ишке ашыруу менен бир катарда, төмөнкү катмардагы жакыр жарандарын революциялык маанайдагы нааразлык аракеттерден чалгытуу максатында бир аз экономимкалык кеңчилик пайда кылып, алар материалдык мүмкүнчүлүктөргө ээ болушу үчүн эркиндик жана шарттарды түзө баштады.
Натыйжада жумушчуларга төлөнүүчү маяна көтөрүлө баштады. Бул болсо, Кытайдан чыгып жаткан товарлардын баасына таасирин тийгизип, жеке менчик иштеп чыгаруу тармагын изден чыгара баштады. Алар Орто Азия мамлекеттери сыяктуу жашоо деңгээли төмөн болгон өлкөлөрдүн жарандары үчүн товар чыгаруу стратегиясы негизинде калыптанган тармактын өкүлдөрү эле. Эми Кытай дүйнөлүк экономикалык стратегиясын өзгөртмөкчү болууда.
Кытайдын бул дүйнөлүк долбоору эл аралык саясатка таасири бар болгон бардык мамлекеттерге эле жага бербейт. Ошондуктан, бул стратегиялык мааниси бар долбоор ишке ашкан күндө да, бул жолду коргоо өтө чоң проблема болот.
