Зиммийлер жана алардын Исламдагы акы-укуктары

141
0

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ

Зиммийлер жана алардын Исламдагы акы-укуктары

 Хизб-ут-Тахрир–Судан вилаятынын

борбордук алакалар бөлүмүнүн координатору

устаз Абдуллах Хусайн (Абу Махаммадфатих)

Яхудий вужуду Жанин качкындар лагерине бастырып кирип, журналист Ширин Абу Акиланы өлтүрдү жана эки журналист жигитти жарадар кылды… Мындан тышкары, Исра жана Мираж жерине каршы тынымсыз кылмыштарды жасап келүүдө… Андан кийин Ширинге рахмат тилөө жана аны шейит деп атоо мүмкүнбү деген талкуулар уланды… Бул туурасында көптөгөн нерселер айтылды, бирок, маселенин маңызына көз жумулду… Маселенин маңызы бул жерде түрдүү агым жана дин өкүлдөрү болгон өлкө калкына каршы чабуул кылган кол салуучунун тургандыгы, исламий өлкөлөрдүн армиялары анын чабуулуна жооп бериши жана анын коркунучун алды алышы керектиги.

Мына, папа Мануэль Фалестин маселесинин ээси болгон дүйнө мусулмандарына кайрылып, өзүн зиммий деген этибарда мусулмандарга мойнундагы зиммийлерди коргоо милдетин аткарууну эске салды. Ал бизге улуу тарыхыбызды эстетип, мындай деди: «Эй араб жана мусулмандардын кор өкүмдарлары, эй (израиль) менен мамилелерди нормалдаштырып жаткандар, биз фалестиндик христиандарга кулак салгыла, биз силердин улуу ата-бабаларыңарга Фалестин жана Куддустун ачкычтарын тапшырганбыз жана Умарий келишимин алганбыз. Биз келишимге бекем турдук жана бекем турабыз. Ал эми, силерчи, бул ачкычтарды эмне кылдыңар, кимге бердиңер?! Биз аларды пакиза момун колдорго тапшырган элек, силер болсо бүгүн аларды мусулмандар жана христиандардын канына бөлөнгөн сионист колдорго берип койдуңар… Ушул себептен улам, силер Исра жана Миъраж жери болгон Фалестинге да, Куддуска да акылуу эмессиңер. Себеби, яхудийлер менен мамилелерди нормалдаштыруу менен улуу Исра сүрөсүн өчүрдүңөр жана этибарсыз калтырдыңар, кудум бул сүрө исламий акыйдаңардын бир бөлүгү эместей. Бул кылмышыңар ыйманий, улуттук жана адамдык кылмыш. (израилди) коргомокчусуңар, макул, коргодуңар жана ага индульгенцияңарды (күнөөсү кечирилгени жөнүндөгү документ) бергиле. Аны менен мамилелерди нормалдаштырып, анын бар болушун жана тынчтыгын сактагыла. Бирок, биз, фалестиндиктер, силерге кайра-кайра айтабыз, бул (израиль) эр-жүрөк билектер каршылыгы менен албетте кордолуп артына кайтат, артына кайтышат, артына кайтышат…».

Ал бул сөздөрү халифа Умар ибн Хаттаб Куддус христиандары менен түзгөн Умарий келишимди эске салууда. Келишимде ушулар айтылган: «Бул келишим Аллахтын пендеси жана момундардын амири Умардын Иля (Куддус) калкына берген амандык белгиси. Умар Иля калкына, мал-мүлктөрүнө, чиркөөлөрүнө, кресттерине, соо жана ооруларына, ушул жердин башка улут өкүлдөрүнө амандык берет. Чиркөөлөрү үйгө айлантылбайт жана бузулбайт, үйүнө кол салынбайт, мүлкүнө көз алайтырылбайт. Алар өз дининен мажбурий чыгарылбайт, эч ким зыян көрбөйт. Иля калкынын жанына мындан кийин яхудийлер келип жайгашпайт. Иля калкы башка шаардыктар сыяктуу жизя төлөйт. Алар Рум жана ууруларды шаардан чыгарып жиберүүлөрү керек. Алардан ким чыгып кетсе, ал амандыкта болуп, румдуктар менен бирге ар бир киши шаардан чыгып, бара турган жайына чейин жанына, малына амандык берилет. Алардын соода-сатык жана ыйык жайларына тийилбейт. Мусулмандар бул амандыкты моюнга алып, ага баш ийишет. Шаарда калууну каалагандар да амандык алат…».

Зиммийлик жана амандык мусулман жана кайрымусулмандардан турган эки тараптын ортосундагы сунуш жана кабыл менен байланган келишимдер болуп, кайрымусулмандар менен түзүлгөн зиммийлик келишимине амал кылынат. Кайрымусулман Ислам мамлекетинде мамлекетке моюн сунат жана жарандарынын бирине айланат, ага карата камкордук, коргоо жана коопсуздук мамлекеттин мойнуна өтөт. Кайрымусулмандын мойнуна Ислам өкүмдөрүнө моюн сунуу жана жизя төлөө жоопкерчилиги түшөт. Зиммийлик келишими мына ушундай. Демек, ал жарандык, коргоо жана коопсуздук жөнүндөгү келишим болуп, аны түзгөндөр Ислам урфунда ахли зимма-зиммийлер деп аталат.

Зиммийлик келишими бүткүл адамзат тааныган мыйзамдар ичинде эң жогору келишим. Анткени, Ислам мамлекети менен анда жашаган кайрымусулмандар ортосундагы о.э. Ислам мамлекетине келүүнү жана анын жарандыгын алып жашоону каалагандар ортосундагы мамилелерди ушул зиммийлик негизде тартипке салынат. Кээ бир студент мусулмандарда жана көптөгөн кайрымусулмандарда зиммийлик сөзүнө жийиркенишет. Бул болсо, мусулман кишини таң калтырат. «Муснади имам Ахмад»да Абу Хурайра розияллаху анхудан Расулуллах ﷺдын мындай дегени риваят кылынат:

«مَنْ قَتَلَ نَفْساً مُعَاهَدَةً بِغَيْرِ حَقِّهَا لَمْ يَجِدْ رَائِحَةَ الْجَنَّةِ وَإِنَّ رِيحَهَا لَيُوجَدُ مِنْ مَسِيرَةِ مِائَةِ عَامٍ»

«Ким келишим түзүлгөн кишини жазыксыз өлтүрсө, бейиштин жытын жыттабайт. Бейиштин жыты жүз жылдык аралыктан келип турат».

«Сунани Абу Давуд»да Расулуллах ﷺдын мындай дегени риваят кылынат:

«أَلَا مَنْ ظَلَمَ مُعَاهِداً أَوْ انْتَقَصَهُ أَوْ كَلَّفَهُ فَوْقَ طَاقَتِهِ أَوْ أَخَذَ مِنْهُ شَيْئاً بِغَيْرِ طِيبِ نَفْسٍ فَأَنَا حَجِيجُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ»

«Эсиңерде болсун, ким бир муахидди (келишим түзгөн кишини) өлтүрсө, же кемсинтсе, же болбосо ага чыдай албай турган нерсени жүктөсө, же андан макулдугусуз бирер нерсени алса, анда Кыямат күнү мен өзүм ага хужжат боломун».

Ибн Хасаб «Маротиб ижма»да мындай деген: «Шексиз, кимде-ким биздин зиммабызда (мойнубузда, жоопкерчилигибизде) болсо, ахли харб атайын ал үчүн өлкөбүзгө келсе, ахли харбга каршы курал менен күрөшүбүз, Аллах жана Расулу ﷺдын зиммийин коргоп өлүшүбүз шарт болот. Андай кылбай аны тапшырсак зиммийлик келишимди бузган болобуз».

Бүгүн Исламий Умматтын милдети – Аллах жана Расулуна саткындык кылган күчсүз режимдерге каршы козголуп, Халифалыкты тикелөө. Халифалык туура, рухий жана саясий акыйда эсептелген Ислам акыйдасына негизделет. О.э. Уммат армияларды баскынчы вужудду кулатуу үчүн аракетке келтириши керек. Негизи, бул вужуддун жырткычтыгынан мусулман-кайрымусулман, чоң-кичине, аял-бала жана ыйык жайлар, намыстар, эч бири аман калбады. Мухаммад мустафа ﷺ айтат:

«لَتُقَاتِلُنَّ الْيَهُودَ فَلَتَقْتُلُنَّهُمْ حَتَّى يَقُولَ الْحَجَرُ يَا مُسْلِمُ هَذَا يَهُودِيٌّ فَتَعَالَ فَاقْتُلْهُ»

«Силер албетте яхудийлерге каршы согушуп, аларды өлтүрөсүнөр. Ал тургай, таш да тилге кирип: «Эй мусулман, мына, артымда яхудий турат, кел аны өлтүр», – дейт».

Пайгамбарлык минхажы негизиндеги экинчи рошид Халифалык гана Фалестин жана башка өлкөлөрүбүздөгү мусулман жана кайрымусулмандарды куткарат… Демек, аны тикелөөнүн убагы келди, аны тикелөө үчүн аракет, аракет жана дагы аракет кылгыла, Аллахтын нусратына бекем ишенгиле.

﴿يَنْصُرُ مَنْ يَشَاءُ وَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ﴾

«(Аллах) Өзү каалаган кишиге нусрат берет. Ал кудурет жана ырайым ээси»                   [30:5]

 

Роя гезити, №396, 2022-жыл, 22-июнь.

 

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here