بسـم الله الرحمن الرحيم
Өзбекстан калкы кандай башчыны күтүүдө
Көп жылдардан бери залым түзүмдөр астында эзилген, айрыкча акыркы убактарга келип жашаштан да түңүлгөн эл, алдыдагы боло турган башчыдан өзгөрүүлөрдү күтүүдө. Бул өзгөрүүлөр бийлик үстүндөгүлөрдүн алмашыруусун эмес, балким түзүмдүн өзгөрүшүн каалодо. Жакынкы келечекте ушундай өзгөрүүлөр болуушуна үмүт артышууда. Бирок ал кандай өзгөрүүлөр экендиги жана анык программалары болбосо да, массалык пикир калкты адамдар сыяктуу жашаш үчүн шарттар болушуна үмүттөндүрүүдө. Ошол эле учурда азыркы түзүмгө болгон жек көрүү туйгусунунан жана бузук абалдан пайдалманмакчы болгон бузукулар, өздөрүнүн ыплас максаттарына жетишүү ниетинде ар кандай пландарды түзүшүүдө. Бул дагы да бейкүнөө карапайым калктын башына балээлерди алып келет. Эми буга жол бербөө керек.
Иш ураандарды оңдоодон башталат. Мисалы; “Мекен бардыгыбыздыкы, аны көздүн карегиндей сактоо ар бир жарандын милдети” деген ураанды “Мекен бардыгыбыздыкы, анын үстүндөгү жана астындагы байлыктары үммөттүкү! Андан бир ууч жалганчы, шылуундар гана пайдаланышына жол бербешибиз, мекенибиз жана байлыктарыбызды көз карегиндей сакташыбыз керек!” деген маанидеги ураандарга алмаштырышыбыздан башаталат. Ошондо ушул идеяны ишке ашыра турган программалар иштеп чыгылат жана ошондой программалар бааланат. Эмнеге дегенде, жалгыз гана өз кызыкчылыгын ойлоп, ага жетишүү үчүн ар кандай ыпластыктардан баш тартпай турган намыссыз, ачкөз кимселер оңой жол менен байлыктарыбызды талап-тоноо максатында бизге “кониституция”бызды иштеп чыкты жана өз малайларын биздин үстүбүзгө жасалма шайлоолор менен алып келүүгө аракет кылышат. Аларга бул байлыктардан бир бөлүгүн өздөштүрүп алыштарына да мүмкүнчүлүк беришин убада кылышат. Анткени алар байлык топтогондордон коркпойт. Каалаган убакта аларды өз пайдаларына буруп коюуулары мүмкүн. Буга араб мамлекеттери же Кыргызстандын мурунку башчыларын мисал кылуу мүмкүн. Алардын эл-журтту кыйнап топтогон байлыктар кана? Алар кимдерге пайда келтирүүдө? Бул бардыгына белгилүү. Ошон үчүн саткындар мыйзамдарды бузуп болсо да байлык топтоолоруна көз жумуп жаткандарын жана аларды оңой эле байлык топтоого мүмкүнчүлүк жаратып беришин убада кылышат. Ушундай жол менен өздөрүнө берилген малайларды таап алышат.
Ошондуктан “Өзбекстан келечеги улуу мамлекет” деген ураанды “Өзбекстандын келечеги пикирий жактан жогорулоо менен болот. Пикирий өсүүгө каршы чыгуу саткындардын иши” деген ураанды көтөрүү менен башчылыкка саткындар эмес, балким жогорку пикирлүү, өз ишин билген талантту башчы келет. Өз элине жакшы мүмкүнчүлүктөрдү түзүп берүүчү мындай чынчыл башчы келишин колонизатор кафир каалабайт. Ага бар болгон мүмкүнчүлүгү менен каршы чыгат. Пикирлүү адамдарга тосуктарды коюп, эл душманына чыгарат. Элди ишендирүү үчүн 1999-жылдын 16-февралында уюштурулаганы сыяктуу жардырууларды кылышат. Кийин аларды куугун кылат, узак мөөнөткө эркинен ажыратат. Алардын өлтүрүлүп жаткандарына да карапайым калк эч нерсе кыла албай карап тура берет. Түпкүрүндө андай адамдар өздөрүнүн кызыкчылыктарынан баш тартып, үй-бүлө, бала-чакаларын, жада калса жандарын да тообокелге салып болсо да эл-журт үчүн кызмат кылган, үммөттүн чыныгы уландары, тоо жүрөк баатырлары. Бир гана пикирий атаандаштык жана ар бир тармакты туура жолго сала турган программалар туурасында талкулоолордун натыйжасында жашоону туура тартиптей турган, бардык жарандардын кызыкчылыгын камсыздай турган туура система жүзөгө келет. Бул менен биздин жашообузду талкалаган залым түзүмдөргө чекит коюлат. Келечек урпактар үчүн чыныгы байлык, пикир байлыгын калтыра турган болобуз.
Өз кезегинде “эки жүздүү башчыларга бийлик берилбейт” деген ураан менен ар бир жетекчиликке келип жаткан башчы өзү да чоң жоопкерчиликти сезе баштайт. Ар бир сөзүн ошол тармакты түшүнө турган адамдарга далилдеп беришти, кылган ар бир ишинде эл алдында жооп беришин ойлоп кадам таштайт. Бирөөлөрдү туурай албай калат. Башкаруу жоопкерчилигине ээ болгон, жашоону жакшы түшүнгөн, аны тартиптештирүү тармагында өз пикирине ээ болгон, талантту, о.э, акыйкат алдында жанын да курбан кылышка даяр болгон элдик башчы көзгө көрүнөт. Туура бул иш оңой эмес. Бирок акыйкатка алып баруучу туура жол бир гана ушул. Бул теманы кенен түшүндүрүшүбүз үчүн дагы көп жазуу керек болот. Башталышында ушул тема туурасында пикир билдиришиңиздерди үмүт кылып каламын.
Гариб.
