Барак Обаманын президенттик мөөнөтү аяктап бара жаткан бир учурда Түркия президенти Режеп Таййип Эрдоган АКШ менен Түркия ортосундагы алакалар тууралуу өзүнүн оюн билдирди. Обама президенттик кылган 8 жылдын ичиндеги Түркия-АКШ алакасы тууралуу сөз кылган Эрдоган бул доорго канааттанбагандыгын ачык айтты.
“Обама мырза АКШ президенттигине келэри менен биринчи болуп сапар кылган мамлекеттер катарында Түркия да бар экендиги бизде өтө чоӊ үмүт ойготкон эле. Стратегиялык өнөктөш болобуз, башкалар үчүн үлгү боло турган өнөктөш болобуз деп үмүттөнгөн элек жана бул өнөктөштүк аркылуу Түркия-АКШ мамилеси жогорку деӊгээлге көтөрүлөт деп ойлогонбуз. Өкүнүчтүүсү, күткөндөрүбүздүн бири да ишке ашпады. Экономикалык тармакта алдыга жылуунун ордуна, артка кеттик. Тышкы саясатта да күтүлгөн натыйжаларга жетишпедик.
Сирия жана Ирак жаатында, өкүнүчтүүсү, күчтүү бир вужудду орното албадык. Аларга “ИШИМ террорчу тобуна каршы күрөштө биз да катышабыз. Силер болгону PYD (Сирия элдик демократиялык партиясы) жана YPG (Курдистан жумушчулар партиясынын Сириядагы канаты) менен кызматташпагыла” десек, “мына ошолор ИШИМге каршы күрөшүп жатат да” деп айтышууда. Түпкүлүгүндө, алар өздөрүнө жардамга берилип жаткан курал-жарактын жарымын ИШИМге алдырып коюп жатышат. Бир карасак, АКШ аскерлери YPG кийиминде алар менен сүрөттөргө түшүп жатышат. Ушунча эскертишибизге карабастан, жогоруда айтып өткөндөрүм дагы деле уланып жатат. Бул абалдар албетте бизди капа кылууда”,“Силердин НАТОдогу өнөктөшүӊөр болгон Түркия учурда Сирия чегарасында коркунучтарга дуушар болууда. Эгерде бул коркунучту пайда кылып жаткан тарап силерден кубат алып жаткан болсо, бул албетте бизди капа кылат да”, – деди Түркия президенти.
Бул тууралуу пикир билдирген саясатчы жана учурда Хизб ут-Тахрирдин активдүү мүчөсү Мухаммад Ханафий “эгерде Түркия PYDден жана анын ар жерде ишке ашырып жаткан бомба чабуулдарынан кутулууну кааласа, АКШга капа болуп отура бербестен, тескерисинче аны менен бардык алакаларды үзүшү керек” деди.
“Түркия АКШ менен кызматташтыкты улантып жаткан соӊ, PYDге байланыштуу проблемалардан кутула албайт. Бул жерде АКШ Түркияга: “Менин кызыкчылыктарым маанилүү. Мен PYDди дос деп билсем, демек, ал менин досум. Мени менен болгон стратегиялык өнөктөштүгүӊ менин кызыкчылыктарымдан жогору турбайт. Бул жерде негизги нерсе менин кызыкчылыгым”, – деп жатат. Ушундай болгон соӊ, Түркия мамлекети чындап эле бул жаатта АКШга каршы болсо жана чындап эле PYDди жок кылууну кааласа, биринчи кезекте АКШ менен стратегиялык алакаларды үзүшү керек. Эгерде андай кылбаса Түркия ар жерде жарылып жаткан бомба чабуулунан эч качан кутула албайт. Өкүнүчтүүсү, Түркияда да бүт Ислам дүйнөсүндө болгону сыяктуу эле аскерийлер болобу, саясатчылар болобу, академиктер болобу же депутаттар болобу айырмасыз, бул тууралуу сүйлөшсөк “биздин АКШга каршы, Россияга каршы күчүбүз жок” деп туруп алышат. Түпкүлүгүндө, бул психологиялык түшүнүктөн башка нерсе эмес. Түркия армиясы, Пакистан армиясы, Мисир армиясын өз ичине алган Ислам армиясын коё туруп Түркиянын өзүн эле алсак, Түркиянын Америкага да, Россияга да, Европага да каршы тура турган күчү бар. Муну бир нече мисалдар менен далилдеп бере алам. Өзүӊөргө белгилүү, токсонунчу жылдарда чечендер бир мамлекет болбосо да, өтө чоӊ күчкө ээ болгон Россияны бүт дүйнөнүн көз алдында чөгөлөттү. Алыска барбайлы, бүгүнкү күндө Сирияга бир назар таштасак, бүтүндөй куфр дүйнөсүнүн армиясы, ал тургай кээ бир Ислам өлкөлөрүн шерик кылып алып да, Сирияда ар бири өз алдынча аракеттенип жаткан Исламий топторго каршы күрөшүп, жеӊе албай жатышат. Күчтүү Америка кайда калды? Эгерде Түркия Инжирлик авиа базасын ачып бербегенде АКШ Сирияда ушунчалык күчкө ээ боло алат белет? Саудия аскерий базаларын АКШга ачып бербесе, оппозициялык күчтөрдү топтоп аларды АКШнын пландарына моюн сундурууга аракет кылбаса, Түркия кээ бир топторго курал-жарактан жардам берген болуп, аларды АКШнын долбоорлорун аткарууга мажбурлабаса, “күчтүү” АКШнын абалы кандай болор эле”, – деди Мухаммад Ханафий.
