Туркистон:
Кыргызстандагы саясий серепчилердин дээрлик бардыгы Ислам мамлекети уюму астында жүрүп жаткан талкууларында “Ислам мамлекети уюмунун Кыргызстан үчүн коркунучу реалдуу жана өтө кооптуу” деген маанидеги пикирлерди кеӊири тарката башташты. Кадыр Маликов маалымат каражаттарында, ал тургай, Кыргызстанда Ислам мамлекети уюмунун ячейкалары калыптанып бүткөн болсо керек деди. Ал: “Жок эле дегенде алар жүргүзүп жаткан такфир идеологиясы кеӊири жайылып болду”, – деди.
Бул чалгытуучу пикир болуп, такфир деп аталган идеология жок. Түпкүлүгүндө, бул кудум эле мусулмандарды бөлүп-жаруу максатында ойлоп табылган “радикалдык жана салттуу ислам” түшүнүктөрү сыяктуу болуп, “такфир” негизиндеги түшүнүктүн ичинде да исламды ката түшүнүү элементтери бар. Ал эч кандай өз алдынча идеология эмес. Алар да Исламдын кээ бир өкүмдөрүн балким ката түшүнүп алышкан мусулмандар болуп эсептелишет. Демек, алардагы ката түшүнүктөр да калгандары сыяктуу эле, мусулмандар Исламды туура түшүнүүлөрү жана колдонуулары менен өзүнөн-өзү чечиле турган проблемалар болуп эсептелет.
Бул экспертер кампаниясынын кыргыз өкмөтүн жана жарандарын мынчалык коркутуп-үркүтүү үчүн кылып жаткан аракеттеринен көздөгөн максаты эмне?
Кыргыз өкмөтү да калган исламий өлкөлөрдүн жетекчилери сыяктуу эле өз калкынан бөлүнүп калган. Алар жарандарынын абалдарын ошо эксперттер, жергиликтүү өкмөт же улуттук коопсуздук аппаратынан билип алууга аракет кылышат. Демек, жогорудагы инстанциялар, президент жана өкмөт үчүн көз жана кулак милдетин аткарышат. алардын пикир жана билдирүүлөрү, кеӊеш жана сунуштары албетте мамлекеттин стратегиясы үчүн таасирдүү. Муну Батыш дүйнөсү да жакшы билгендиктен, бул эксперттерди жана адам укугун коргоочу институттарды өздөрү үчүн өтө маанилүү деп билип, аларга ар түрдүү гранттарды жана башка финансылык жардамдарды берип келишет.
Демек, Батыш системасынын максатын билүү өтө маанилүү. Себеби, кээ бир эксперттер пикирлөө же пикир таркатуу жараянында өзү билбеген каталарды кетиришет. Бул каталардын натыйжасында болсо, президент жана өкмөттүн өз жарандары болгон мусулмандарга карата позициялары начарлады. Натыйжасы болсо, кудум алар коркутуп жаткан өкүнүчтүү абалдарды алып келиши да мүмкүн. Себеби, зулум башка зулумду же зулумга каршы жек көрүү жана аракеттерди алып келиши анык.
Түпкүлүгүндө Кыргызстандагы абал кандай.
Кыргызстанда абал өтө тынч. Бирер мамлекет же региондо башаламандык болгон эмес, болгону бирер күч тарабынан багытталганда гана абал өзгөрөт. Кыргызстанда бийликтин эки жолу тартып алынышы, 1990-жылы жана 2010-жылы жүз берген улуттук кагышуулар буга далил болот. Булардын бири да табигый түрдө келип чыкпады. Албетте, ар бири белгилүү бир күчтөр тарабынан багытталды. Бирок, Кыргызстандын абалы экономикалык жактан оор болуп тургандыгы жана саясий туруктуулук дагы деле толук ишке ашпаганы себептүү, Кыргызстан башаламандыктарды келтирип чыгаруу өтө ыӊгайлуу өлкө болуп эсептелет. Мындан тышкары, Кыргызстан чоӊ куфр мамлекеттеринин Орто Азиядагы кызыкчылык талашууларында өтө таасирдүү жана ыңгайлуу стратегиялык мааниге ээ болуп келүүдө. Бул да жогоруда айтып өткөнүбүздөй, калктын жана өкмөттүн башын оорута турган өтө чоӊ проблема болуп эсептелет.
Проблема жана анын чечими кандай.
Проблема бийликте соа-саламат пикирдин жоголуп бара жаткандыгында. Соо-саламат пикир болсо, абалды толук сезе албастык жана проблеманы туура элестете албастыктын натыйжасында жоголуп барат. Демек, Атамбаевди азгырууга аракеттенип жаткан жогорудагы атайын компания кыянат жана карамүртөз пландар астында иш алып барууда. Алар жок эле коркунучту көбүртүп-жабыртуу менен ошол проблеманы алып келиши мүмкүн болгон абалды пайда кылышмакчы. Алар Атамбаевди, Асаддын кетирген каталарын кайталоого үндөп жатышат. Аны исламий соо-саламат пикирлей алышы мүмкүн болгон катмарларга каршы багыттап, туура эмес исламий чөйрө кирип келиши үчүн ыңгайлуу шартарды түзүшмөкчү. Себеби бизге белгилүү болгондой, жалаӊ нукура исламий пикирлер, аны көтөрүп чыга турган таасирдүү шахсиялардын бар болушу гана бузуку чөйрөнү алып келе турган ар кандай күчтөргө каршы үммөттү багыттай алат. Демек, кандай гана болбосун исламий келишпөөчүлүктөрдү же проблемаларды куфр системасы негизинде чечүү максатында жүргүзүлүп жаткан аракеттер проблемаларды ого бетер чиелештирет.
