АКШ элчилиги Кыргызстандагы жарандарын эскертти
“YouTube” сайтында Сирияда согушуп жүргөн кыргызстандыктардын кайрылуусу чыккандан кийин, АКШнын Кыргызстандагы элчилиги өлкөгө келүүнү пландаштырып жаткан жана бул жакта жашап жүргөн жарандарды эскертип, аларды жеке коопсуздугун дыкат сактоого чакырды. Бул тууралуу элчиликтин расмий сайтында билдирүү жарыяланды.
Билдирүүдө: “АКШнын Кыргызстандагы элчилиги октябрь айында, жергиликтүү өкмөт жана чет элдик дипломаттарга каршы террордук кол салуу, адамдарды барымтага алуу же уурдоо сыяктуу окуялар болушу ыктымал деген маалымат алды. Ошондуктан, элчилик өз жарандарын этият болууга, коомдук жайларда коопсуздукту сактап, адамдар көп жыйналган жерлерге барбоого чакырат. Жергиликтүү өкмөттүн коопсуздук боюнча көрсөтмөлөрүнө баш ийип, акыркы маалыматтадан кабардар болуп тургула. Кандайдыр бир көтөрүлүш же митингдерден алыс болгула”,- деген көрсөтмө берилип, байланыш телефон номурлары көрсөтүлгөн.
Түркистон:
Кыргызстанда саясий кырдаал чыңалып барууда. Буга кошумча, дүйнөдө да эл аралык саясат өтө кооптуу жана кыйын абалга келип калды. Кыргызстанды бул эки абал тең т.а ички саясаттагы кризистик абалга, эл аралык саясаттагы кризис кошулуп, учурдагы кооптуу жагдай түзүлүп калды.
АКШнын жогорудагы билдирүүсү да Кыргызстандын ички жана тышкы саясатында жүргүзгөн алсыз позициясына жана ага каршы турган тышкы күчтөр таасиринен келип чыгып берилди. Тышкы күчтөрдөгү таасир-кубаттын чоң бөлүгү АКШнын эл аралык саясаттагы салахиятына байланыштуу. Кыргызстанга коркунуч келтирген тышкы жана ички күчтөрдүн дээрлик жарымынан көбү дал ушул АКШга таянат. Андан буйрук, кеңеш жана көрсөтмө алып турат. Калган күчтөр болсо, Россия жана башка жетекчи мамлекеттердин таасиринде. Дүйнөнүн бир четинде да бул жетекчи мамлекеттердин таасири, алакасы же буйруктарысыз төңкөрүш же кыргындарга себеп болуучу иштер жүзөгө чыкпайт.
Эми кезек Кыргызстанга келди көрүнөт. Тышкы күчтөр Кыргызстандагы өзүн мазлум санаган саясий чөйрөнүн өкүлдөрү менен тил бириктирүүгө аракет кылышат. Алар Кыргызстандагы бирер саясий тайпаны өз калкын жардыруу же кыргын кылуу аркылуу кандайдыр бир пайдага ээ болушу мүмкүн экенине көндүрүшөт.
Бул 2010-жылдагы Ош окуясынын мисалы менен ачыкталат. Ошол учурда убактылуу өкмөт Россия менен Бакиевдин режимин кулатуу үчүн тил бириктирген. Абал чыңалып, Бакиев президенттик резидентциясын Кыргызстандын түштүгүнө көчүрүп бара турган жагдайга жетти. Ошол учурда түштүк региондо бир миллиондон ашык өзбек улутундагы жарандар жашаган. Убактылуу өкмөт Бакиевден мурун өзбек диаспарасынын өкүлдөрү менен келишим түзүүгө шашылышты. Өзбектер эмне сураса баарына макул болууга убада беришти. Бакиевди кууп чыккандан кийин, өзбектерге убада кылган нерселерди аткара албашын түшүнүп жетишти. Ошондо кайрадан Россиянын кеңеши менен Ошто кыргыздар менен өзбектердин ортосунда улуттар аралык чакан чыр чыгарууну уюштурушту. Муну менен алар баардык айыпты өзбек улутундагы жетекчилерге оодарып, алардан биротоло кутулууну ниеттенишкен.
Бирок Россия абалдан пайдаланып, Өзбекстанды бир аз сестентип, ЖККУга кайрадан кошуп алууну көздөп, согушту күчөттү. Абалды кыргыз өкмөтүнүн көзөмөлүнөн чыгарып жиберди. Россия бир нече имараттын үстүнө снайперлерди коюп, көбүнчө кыргыздарды өлтүрүү менен алардын өзбектерге болгон кыжырдануусун күчөттү. Натыйжада, миңдеген өзбектер Өзбекстанга кача баштады. Россиянын максаты да ушул болчу. Бирок, Өзбекстан абалга аралашууга мажбур болду. АКШнын кеңеши менен өзбектердин коопсуздугун коргоо үчүн бир нече куралдуу топторун Кыргызстанга жашыруун киргизип, орустардын планын убактылуу токтотуп койду… Төрт күндө качкындарды артка кайтарып, абалды секиндештирди.
Эй, Кыргызстандагы саясий кубат ээлери!
Кыргызстандын азыркы абалы 2010-жылдагыдан да алсыз. Ошол учурда да азыркы саясатчылар жана саясий топтор бири-бири менен алышып келген. Силер ошол каталарды кайрадан кайталоо астында турасыңар. Жогорудагы АКШ элчилигинин билдирүүсү да ушуга далалат кылат. Азыр Кыргызстандагы абал өтө оор. Бирок, силерге демөөрчү болуп жаткан тышкы күчтөрдүн өз кызыкчылыгы бар. Аларды Кыргызстандын же силердин кызыкчылыгыңар кызыктырбайт.
Афганистанды бир эстегиле! Эл аралык саясий күчтөр Афганистанды бири-бири менен атаандашуу жана согуш майданына айлантып алышты! Азыр да тышкы күчтөр силерге ар тараптан түрдүү сунуштарды алып келүүдө. Ушул арзыбас күрсүлөрүңөрдүн каршысында өз калкыңарга кыянат кылып жатасыңарбы? Бирок, кийинки кадамдар, жарандарыңардын кыргын болушуна себеп боло турган амалдын каршылыгында болоорун билесиңерби?! Алар силерге сунуш кылып жаткан кылмыштар, кудум Ош окуясындай, силер көзөмөлдөй турган абалдан чыгып кетиши мүмкүн. Алар ишти исламий тайпалар же шахстар аркылуу уюштурууну убада кылышат. Бирок кийин эмне болот?!
Алар мусулмандар факторун артка сүрүшмөкчү. Өкүнүчтүүсү көптөгөн аймактарды ушундай усул менен башкаруу алардын адатына айланды. Бирок, бул бирер исламий тараптын кызыкчылыгынан чыккан же мусулмандар уюштурган амалият эмес. Тагыраагы, мусулмандар алардын колдоосунан четтеген, а түгүл бир өлкөдөн башкасына өтө албайт. Жада калса мусулмандар аткарган иштер да эл аралык күчтөрдүн колдоосу жана башкаруусу астында ишке ашат. Буга мисал катары кыргыз саясатчыларын келтирүү мүмкүн. Бир нече ирет куфр күчтөрү менен бийликти оодарышты, жүздөгөн курбандыкты беришти, улуттар аралык согуштарды кылышты. Ушул амалдар мусулман кыла турган иш беле?!
Эй Кыргызстандын саясий элитасы, саясатчылары жана өкмөт жетекчилер! Силер бири-бириңерден так талашып отуруп, куфрдун колундагы куурчактарга айланып калдыңар. Бирок али да силерде ыктыяр бар. Өз жериңерди, калкыңарды куфрдун төңкөрүш амалдарынан сактап калгыла! Аларга бул иштерди амалга ашыруусуна жол бербегиле! Шерик болбогула! Силердин кызыкчылыгыңар ишке ашышы менен эле алар токтоп калбайт! Алардын ар биринин өз кызыкчылыгы бар. Кыргызстан алардын колунда, кезектеги согуш майданына айланып калышына жол бербегиле!.
