Араб жазынын башталыш чекити болгон Тунисте ынкылап жүз бергенине 4 жыл болду. Бирок ошого карабастан, мамлекетте жумушсуздук проблемасы күндөн-күнгө күчөп бара жатат. Тунис университетинин студенттери 2011-жыл, 14-январь күнү башталган ынкылап артынан жүз берген өзгөрүштөр туурасында массалык маалымат каражаттарынын кабарчылары менен маектешип, ынкылапка канааттанбагандыгын билдиришти. Студенттердин бири 25 жаштагы Кавсар Хамида адамдар жашоосунда бирер өзгөрүш жүз бербегендигин жана жумушсуздук даражасы көӊүлдү бура турган даражада күчөгөндүгүн айтты.
Хамида түпкүлүгүндө Тунис ынкылабы жумушсуздукту жоюу ишке ашырылгандыгын айтып: “Жаштар азыр да жумушсуздук жана кайдыгердик курмандыктары болуп эсептелишет”, – деди.
Университеттин бүтүрүүчүсү болушуна карабастан, жумуш таба албагандыгын айткан 27 жаштагы Амир Якут да ынкылап жүз бергенине 4 жыл өткөн болсо да, жумушсуздук Тунистин эң негизги проблемаларынын бири болуп жаткандыгына басым жасады. Якут бийликке келген убактылуу өкмөттү зулумдан эзилген элдин үмүттөрүн жокко чыгаргандыкта айыптады. Якуттун айтымында, ынкылаптан кийин түзүлгөн убактылуу өкмөт ынкылаптан көздөлгөн максатты жүзөгө чыгарууда ийгиликсиздикке дуушар болгон.
“Социалдык проблемалардын көбөйүшү, жумушсуздук деӊгээлинин көтүрүлүшү, негизги керектөө товарларынын баасы көтүрүлүшү буга далил болот”, – деди Якут.
Тунис университетинин студенти 22 жаштагы Марван Биддияф кулатылган Зайнулабиддин бен Алинин доору кайрадан кайтып келгендигине басым жасады.
Ал: “Эл азаттыкты талап кылып бутка турган эле. А бирок, көп өтпөстөн эски жандармдык мамлекет кайра кайтып келди. Башкарууну сындагандар жана интеллигенттер коркутулуп жатышат”, – деди.
Туркистон:
Чындыгында Тунисте ынкылап жүз бергенине 4 жыл өткөнүнө карабастан, абал начарласа начарлады, бирко, таптакыр жакшырбады. Себеби, Батыш жана анын малайлары ынкылапты уурдап алышты. Т.а. мамлекет бойлоп мусулмандар зулумга каршы бутка турушкан болсо да, бирок, ошол зулумдун булагы болгон түзүм өзгөрбөдү, тескерисинче, бир нече адамдар гана өзгөрдү. Батыш мамлекеттери мына ошол адамдар аркасында туруп алып мамлекет байлыктарын талап-тоноп жатышат. Бийликти ээлеп алгандар болсо өлкө байлыктары жана ресурстары талап-тонолушун жашырууну улантып жатышат. Мисалы, Британиянын «Бритиш» газ компаниясы 1992-жылдан бери өлкө газынан 589 миллиард доллар көлөмүндө ташып кетти. Бул болсо, Тунистин 20 жылдык бюджетинен да ашып түшөт. Ушндан көрүнүп тургандай, Тунис калкынын жашоосу начарлаганы жана жумушсуздуктун саны өсүшүнүн себеби мамлекеттеги байлыктардын жетишпестигинде эмес. Тескерисинче, адилеттүү Ислам түзүмүн четке сүрүп, анын ордуна Батыш тыгыштырган түзүмдү колдонгондукта.
Убактылуу өкмөт дегендери мамлекетте эч кандай өкүм жүргүзбөйт. Алар колунан бирер иш келбей турган, талап кылынган нерселерге кол коюп берүүдөн башкасына жарабай турган кимселер болуп эсептелишет. Алар Батыштагы кожоюндарына кынк этпей моюн сунуудан башка нерсени билишпейт. Убактылуу өкмөт колонизатор мамлекеттер жана алардын жүгүртөктөрүнө кулак салып итаат кылат, аларга түрдүү жеӊилдиктерди берет жана коопсуздугун камсыздайт, өлкө байлыктарын талап-тоношуна шарт түзүп берет. Анткени, ал колонизаторлордун ишенимдүү дөбөттөрү болуп эсептелишет. Бул өкмөт Эл аралык Валюта Фондунун көрсөтмөлөрүн кудум вахий сыяктуу кабыл алып, кемчиликсиз аткарышууда. Убактылуу өкмөттүн милдети – калкын жакырга айландырып, чет өлкөлүк компанияларга өлкө дарбазаларын ачып берүү.
Демек, түзүм өзгөрбөгөн соӊ, бир нече адамдардын өзгөрүшү менен абал оӊолуп калбайт. Себеби, ынкылап бийликтеги адамдарды өзгөртүүдөн гана турбайт, тескерисинче, учурдагы түзүмдү толук бойдон өзгөртүү о.э. куфр таасирин жана куйруктарын тамыры менен сууруп таштоо аркылуу ишке ашат.
