Судандын «Суна» маалымат агенттигинде өткөрүлгөн басма сөз конференциясындагы баян
Хизб-ут-Тахрир–Судан вилаятынын Аскерий Кеңеш менен «Эркиндик жана Өзгөрүү үчүн» күчтөрү ортосунда түзүлгөн союз жөнүндөгү көз карашы
Африканын-Эфиопиянын ортомчулдугунда эл аралык, өзгөчө, АКШ, Британия жана Европа Союзу колдоосу астында 2019-жылы 5-июль күнү билдирүү жарыяланды. Анда айтылышынча, Аскерий Кеңеш менен «Эркиндик жана Өзгөрүү үчүн» күчтөрү өткөл доордо үч жыл үч ай мөөнөт аралыгында бийликти бөлүштүрүүгө келишишкен. Үч бийлик т.а. суверендүү кеңеш, министрлер кеңеши жана мыйзамчылык кеңешиндеги кызматтар шериктеш бөлүштүрүлөт. Алардын ичинде мыйзамчылык кеңешинин аракети 45 күн менен үч ай ичинде боло турган болду. Алар ушуларга келишишти:
- Суверендүү кеңеш он бир мүчөдөн турат: 5 адам аскерий, 5 адам жаран, бирөөсү аскерийликтен отставкага чыккан жаран. Биринчи доордо 21 ай ичинде бийлик кеңешине аскерий адам төрагалык кылат. Кийин 18 ай аралыгында жаран адам төрагалык кылат;
- «Эркиндик жана Өзгөрүү үчүн» күчтөрү талапкер көрсөтүшү негизинде улуттук ыйгарым укуктарга ээ болгон көз карандысыз министрлер кеңеши түзүлөт;
- 2019-жылы 3-июнда Армия Башкы штабы алдындагы демонстранттарды таратуу учурунда жасалган кыргын боюнча тергөө алып барган көз карандысыз комиссия түзүлөт.
Бийлик министрлер кеңешинин да, мыйзамчылык кеңешинин да эмес, суверендүү кеңештин колунда. Муну эки тарап тең биринчи күндө эле жакшы билишкен. Суверендүү кеңеш армия, ыкчам күчтөр, коопсуздук кызматы жана полициядан турат. Башкача айтканда, бийлик эң күчтүү күчтөр т.а. куралдуу күчтөрдүн колунда. Ошондуктан, суверендүү кеңеш үстүндө талаш жүрүп жатканда Аскерий Кеңеш «Эркиндик жана Өзгөрүү үчүн» күчтөрүнүн колундагы болгон кубат таянычтарын жок кылууга урунду… Бул кубат таянычтары армия Башкы штабы башкармалыгы алдындагы демонстранттардан турат. Аскерий Кеңеш ушул демонстрация аракеттерин бастырып, аларды алдап-адаштырышты, бийликти бөлүшүү алкагына башка саясий күчтөрдү киргизүүгө урунду… Мындан тышкары, Аскерий Кеңеш саясий күчтөрдү, уруу аксакалдарын, шейхтерди сатып алуу үчүн кеңири көлөмдүү амалият алып барды… Ал «жарандык» деп айтылып жаткан өкмөт түзүүгө урунуп, «Эркиндик жана Өзгөрүү үчүн» күчтөрүн өз шарттарына мажбурий ыраазы кылууга аракет кылды. Бул шарттар министрлер кеңешинин мүчөлөрү толук аскерийлерден турушу, мыйзамчылык орундуктарынын үчтөн биринде (67%) аскерийлер отуруп, суверендүү кеңешти башкаруу жана ага төрагалык кылуу сыяктуулар эле. Бирок, 2019-жылы 30-июнда козголоңду коргоо үчүн адамдар демонстрацияга чыгышты! Бул окуя Аскерий Күңешти демилгеге макул болууга, «Эркиндик жана Өзгөрүү үчүн» күчтөрү менен бийликти бөлүштүрүүгө ыраазы болууга мажбур кылды.
Кадырлуу ага-инилер!
2018-жылы 19-декабрь күнү Атбара шаарында саясий майданды толтурган козголоң саясий таасирлерден алыс түрдө өз-өзүнөн табигый түрдө башталган эле. Адамдар жакырчылык кеңири жайылганы, баалардын улам көтөрүлүшү, турмуш оорлоошуп, жумушсуздук көбөйүп жатканы, байлыктар адилетсиз бөлүштүрүлүп жатканы… сыяктуу факторлор себептүү көчөгө чыгышты. Кийин козголоңго профсоюздар кошулуп, «азаттык», «тынчтык» жана «адилет» сыяктуу ураандар менен козголоңчуларга башчылык кылуулары үчүн аларга трибуналар берилди… Кийин «Эркиндик жана Өзгөрүү үчүн» күчтөрү деген нерсе пайда болду… пайда болуу менен алар кризиске кошумча кризис болушту!
Козголоңчулардын ушул ураандарга алданышты… өлтүрүлгөндөр үчүн өч алуу жана мурдагы режимдин адамдарын эсеп-китеп кылуу сыяктуулар пайда болду.
Ко-ош, Аскерий Кеңеш менен «Эркиндик жана Өзгөрүү үчүн» күчтөрү ортосундагы ушул союз адамдардын адилеттик орнотуу, зулумга чекит коюу, тынчтыкка жетишүү сыяктуу талап-каалоолорун, алардын каза болгондор жана жараат алгандар үчүн өч алууларын ишке ашырабы, өлкө калкы умтулуп жаткан жыргал жашоону алып келеби?!
Шек-күмөнсүз, Хизб-ут-Тахрир–Судан вилаяты – өз калкын алдабаган, эч кимге жагынбаган жана мунафыктык кылбаган жетекчи. Тескерисинче, ал союз маселесинин түпкү маани-маңызын баян кылууда:
Биринчи: Сүйлөшүү Ислам негизинде болбоду, Аскерий Кеңеш жана «Эркиндик жана Өзгөрүү үчүн» күчтөрү ортосундагы карама-каршылык Аллахтын Китебине жана Расулунун Суннатына сунушталбады, негизи, Аллах Таала айтат:
﴿وَمَا اخْتَلَفْتُمْ فِيهِ مِنْ شَيْءٍ فَحُكْمُهُ إِلَى اللَّهِ﴾
«Силер келише албаган ар бир нерсенин өкүмү Аллахка (кайтарылат)» [42:10]
﴿فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ﴾
«Эгер, кандайдыр бир нерсе жөнүндө талашып калсаңар — эгер чынында эле Аллахка жана акырет күнүнө ишенсеңер — аны(н хукмун) Аллахка жана пайгамбарына кайтаргыла» [4:59]
Алардын ортосундагы карама-каршылык Аллахка жана Расулуна эмес, АКШ жана Британия жетектеген Африка Союзуна, Эфиопия мамлекетине т.а. колонизатор кафирге сунушталды!
Экинчи: сски режим – конституция жана мыйзамдары менен – сакталып калды, союз структура жана түзүмдөрү менен ушул эски режимге негизделди, президенттик департамент суверендүү кеңешке алмашты, эски жүздөр ордуна жаңы жүздөр алынып келинди… Натыйжада, каршыбызда илманий түзүм кайра тикеленгенин, кайра эле инсан ойлоп тапкан мыйзамдар колдонулуп жатканына күбө болуп жатабыз. Демек, Судан калкы зулум-кыйынчылык, жакырчылык жана бактысыз жашоодон башка «жемишти» көрүшпөйт.
Үчүнчү: бийликке «олжо» деген назарда каралганы үчүн андан бирер үлүштү колго алуу максатында кайра эле эски күрөш уланат. Ушул көз караш себептүү, тарапкечтик жана улутчулдук келип чыгат. Аскерий Кеңеш менен «Эркиндик жана Өзгөрүү үчүн» күчтөрү ушул үлүштөр үстүндө жаакташууда. Козголоң фронтунун өкүлдөрү да чоңураак үлүшкө ээ болуу үчүн бөлүнүп чыгышты. Куралдуу кыймылдардын айрымдары 30% үлүшкө жетишүү талабы менен чыгышты… Көрүнүп тургандай, демек, бул саясатчылардан эч кандай жакшылык күтүп болбойт.
Төртүнчү: булардан да жаманы, ар эки тарап чет элдик күчтөр менен алака кылышат т.а. алар алака кылып жаткан ушул күчтөр – душмандар. Мисалы, Британия өлкөнүн мурдагы колонизатору болуп, «Эркиндик жана Өзгөрүү үчүн» күчтөрү жана кээ бир куралдуу кыймылдар аркылуу кайра бийликке келүүгө урунуп жатат. Башка тарапта Америка 1969-жылдагы Намирий ыңкылабында армия аркылуу Суданга өз таасирин киргизүүгө аракет кылып, буга жетишкен соң, аны бекемдөөдө, түштүктү бөлүүдө малайы Баширден пайдаланып келди, эми муну Аскерий Кеңеш аркылуу улантууга чиренип жатат. Демек, Аскерий Кеңештен да кымындай жакшылык үмүтү жок.
Бешинчи: табигый түрдө башталган козголоң бүгүн өзгөрдү, «жарандык мамлекет» деген нерсени талап кылуу менен жолунан чыгып кетти. Себеби, мындай мамлекет динди мамлекеттен бөлө туран жана эски режим жолун туткан мамлекет. Эски режим түзүм жана мыйзамдарды (жасалма же чын түрдө болобу, айырмасыз) көпчүлүк добуш астында кабыл алат, бул нерседе улуу вахиден бүтүндөй алыс. Ошондуктан, жарандык мамлекет да, аскерий мамлекет да – илманийликтин эки жүзү, бул ыплас илманийлик ондогон жылдардан бери адамдарга улуттук башкаруудан башка нерсе алып келбеди!
Алтынчы: Судан алтымыш жылда жасалма эгемендүүлүк доорун басып өттү. Алардан отуз жыл жарандык башкаруу өкүм сүрдү (1954-1958, 1964-1968, 1985-1989-ж), дагы отуз жыл аскерий башкаруу өкүм сүрдү (1958-1964, 1969-1985, 1989-2019-ж). Бул аскерий жана жарандык башкаруунун экөөсү тең бизди бүгүнкү аянычтуу абалга жана бактысыз турмушка кириптер кылууда шерик. Ак ит, кара ит, баары бир ит, дегендей, эми бүгүн ушул иттер өздөрүнүн эски тажрыйбаларын бийликти бөлүшүү союзу аркылуу сынап көрүшмөкчү!
Жетинчи: эки тараптын кызыкчылыктарын жана бийликке умтулууларын этибарга алсак, убактылуу өкмөт бир канча жаңжал-тартышуу менен болушу мүмкүн. Себеби, эки тарап тең бири-бирин кылмышкерге чыгаруу, каралоо, тарапкечтик кылуу менен алек. Бул илдеттердин баары өлкө жана жаран үчүн карамүртөздүк алып келип жатканынан эскертүүдө.
Сегизинчи: эски режимди кайтаруу жана кызмат талашуу уланган соң, козголоңчулардын жыргалчылык, адилеттик, тынчтык, каза болгон үчүн өч алуу сыяктуу арзуулары эч качан жүзөгө чыкпайт. Анткени, эки тарапта Ислам акыйдасынан алынган адилеттүү саясий идеология жок.
Азиз ага-инилер!
Судан калкы гана эмес, бүткүл дүйнөдөгү мусулмандар жана адамдар үмүт кылып жаткан чыныгы өзгөрүү адилеттүү саясий мафкурага негизделет, Аллах Субханаху ва Таалага болгон адилеттүү ыйман акыйдасына негизделет. Бул үчүн, Ислам шариятын бийликке алып келип, аны Халифалык мамлекетинде колдонуу керек.
﴿إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا وَإِذَا حَكَمْتُمْ بَيْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُمْ بِهِ إِنَّ اللَّهَ كَانَ سَمِيعًا بَصِيرًا﴾
«Албетте, Аллах силерди аманаттарды өз ээлерине тапшырууга жана адамдар арасында өкүм кылганыңарда адилет өкүм кылууга буюрат. Албетте, Аллах силерге эң жакшы насыяттар кылат. Албетте, Аллах угуучу, көрүүчү» [4:58]
Ушул көз караштан алганда, Хизб-ут-Тахрир исламий жашоо жөнүндө т.а. исламий башкаруу, экономика, саясат, ижтима, таалим саясаты, тышкы саясат сыяктуу тармактарда толук пикирге ээ. О.э. ал мыйзамчылык, конституциянын толук системасы жана башка мыйзамдар туурасында да толук пикиирге ээ.
Хизб калыс күч-кубат ээлеринен Пайгамбарлык минхажы негизиндеги рошид Халифалык мамлекетин тикелөө жана исламий даъватты жеткирүү аркылуу исламий жашоону кайрадан баштоо үчүн бийликти колго алууну талап кылууда. Бул, бүткүл дүйнө мусулмандарынын тагдырий маселеси. Хизб-ут-Тахрир ушул аракети менен колонизаторлорду жана алардын малай режимдерин ыраазы кылууну оюна да келтирбейт. Жок, Хизбдин эң жогорку идеясы жана улуу максаты – Аллах Субханаху ва Тааланын ыраазылыгы.
Биз бардык массалык маалымат каражаттарынын кызматкерлеринен, саясатчылардан, муфаккирлерден жана активисттерден Ислам акыйдасына негизделген жана Хизб-ут-Тахрир исламий жашоону кайра баштоо үчүн табанний кылган ушул идеология байлыгын сабак жана талкуу ордуна коюуну талап кылабыз. Муну менен ушул идеология алдындагы шаръий вазыйфалар жеткирилип, аны жогору көтөрүү, ага даъват кылуу, анын кушкабарын берүү зарыл. Анда эки дүйнө ниъматы бар.
﴿وَاللَّهُ غَالِبٌ عَلَى أَمْرِهِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لاَ يَعْلَمُونَ﴾
«Аллах Өз ишинде үстөмдүк кылуучу бирок, адамдардын көпчүлүгү (муну) билишпейт» [12:21]
Роя гезити
