Кытай: Эч кимдин көз жашына карап отурбайбыз
АКШнын жаңы шайланган президенти Дональд Трамп президенттик кызматка киришкенден кийин да Тайван боюнча «бир бүтүн Кытай» саясатына карата провакациялык чабуулдарды улата берсе Кытай бийлигинин ага карата катуу кол саясат алып баруудан башка чарасы калбайт. Бул тууралуу мамлекеттин расмий “China Daily” гезити кабарлады.
“АКШнын жаңы президенти эки мамлекетке зыян жеткиришин эсепке албастан ойноп жаткан “Тайван оюну” канчалык олуттуу акыбеттерге алып бара турган проблема экендигин анын төлөмүн төлөгөндөн кийин жакшы билип алат. Пекин бул жаатта эч кимдин көз жашына карап отурбайт”, – деп айтылат Трамп пайда кылып жаткан кескин кырдаал эки мамлекетке теӊ зыян келтириши баса белгиленген макалада.
Кытай бийлиги Трамптын дипломатиялык конвенсияларга тескери көрүнүштө Тайвандын жетекчиси менен түздөн-түз телефон аркылуу сүйлөшүүсүнө мамилесин билдирди. Кытайдын Тышкы иштер министрлиги берген билдирүүдө айтылышынча, дүйнөдө бир бүтүн Кытай гана бар. Тайвань проблемасы талкууланышы мүмкүн эмес.
Трамп өткөн аптада “Wалл Street” журналына берген интервьюсунда Кытай бийлиги менен бир нече маселелерди, ошону менен бир катарда «бир бүтүн Кытай» саясатын да талкуулашы мүмкүн экендигин жана чечим катары Пекиндин валюта саясаты о.э. эл аралык соода жаатындагы мамилени белгилеши жөнүндө айтып өткөн эле.
О.э. Дональд Трамп жетекчилиги учурунда АКШ тышкы иштер министри болушу күтүлүп жаткан Рекс Тиллерсон: “Биз Кытайдын Түштүк Кытай деӊизиндеги аралдардан пайдаланышына чек коюшубуз керек. Кытайдын армия күчү жана аскерий даярдыгын көз алдыбызга келтирген болсок, Ак үйдүн жаңы админстрациясы өтө чоӊ согушту мойнуна албай туруп, Кытайдын Түштүк Кытай деӊизиндеги аралдардан пайдаланышына тоскоолдук кылууда ийгиликке жетише албайт”, – деген эле. Кытай жетекчилиги буга жооп иретинде, эгерде АКШ Кытайдын Түштүк Кытай деӊизинен пайдаланышына тоскоолдук кыла турган болсо, Кытай буга каршы согушууга даяр экендигин билдирди.
Американын Россия жана Кытайга карата учурдагы саясаты (суроо жооптон)
Кандай саясий аң-сезимдүү адам болбосун, бүгүнкү күндө Американын алдында турган эл аралык орчундуу маселе – бул Кытайдын пайда болушу экендигин жеңил эле идирек кылат. Кытайдын дүйнөдө экинчи орунда турган экономикалык кубатка ээ болушу, Американын ааламдагы экономикалык кубатына коркунуч жарата турган күчкө айланды. Кытайдын аскерий жакка сарптаган каражаты – Орусия, Бртитания, Франция, бардыгын кошкондо да – алардан ашып түшөт. Балким, анын аскерий жашыруун программалары да көп. Кытай Америка саясатчыларынын баш оорусуна айланды. Акыркы учурда Америкалык жооптуулардын бардык билдирүүлөрү ушул жаатка каратылып жатат. Америка коргоо министири Эштон Картер Кытай аскерий кубатын күчтөндүрүп жатканына этибар каратып, “Америка өткөөл этапка келди” деди… (“Washington DPA” агенттиги) Эштон Картер Калифорния штатындагы коргоого арналган форумда “14 жылдан бери өзгөрүүсүз келе жаткан тероризм менен күрөшүү…” деген сөзүнөн кийин мындай деди: “биз келечегибизге коркунуч жарата турган коркунучка каршы туруу үчүн стратегиялык өткөөл этапка кирүү алдындда турабыз…” Картер дагы мындай деди: “Кытайдын түштүк Кытай деңизиндеги жерлерди аскерлештирүүсүн активдештирүүсү өтө коркунучтуу абал жаратат…” (“Кудус арабий” 2015 11 08) Кийин Обама Америка келечеги бүгүнкү Азияны колго алуусунда экенине этибар каратты. “Америка президенти Обама анын президентик мезгилинде Американын тышкы саясатын тең салмактуулукка келтирүү алкагында Азияга көбүрөөк басым жасалып жатканына токтолуп: “убактылуу өтүп кете турган иш” эмес, – деди (“Вьентьян”, “Reuters”, “Седьмой день” 2016 09 06) Азияга көбүрөөк көңүл бурганы – Кытайга каршы турганын билдирет.
