بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
Мисирдеги экономикалык кризис: анын себептери, акыбеттери, проблемалары жана Умматка карата кыянат
Устаз Саид Фазл
Хизб ут-Тахрирдин Мисир
вилаятындагы басма сөз бөлүмүнүн мүчөсү
2024-жылы 17-мартта Мисир менен Европа Союзу өз ара мамилелерди стратегиялык жана кеңири көлөмдүү кызматташуу даражасына көтөрүү туурасындагы декларацияга кол коюшту. Учурда Жер ортолук деңиз аркылуу Европага өтүп жаткан мигранттардын саны көбөйүшү коркунуч туудуруп жатканда Каир Европадан 7,4 миллиард евро (8 миллиард доллар) көлөмүндөгү финансылык пакет алмакчы.
Мыйзамсыз миграция жана мигранттар санынын көбөйүшү Батышты кабатырга салып жаткан жок. Тескерисинче, бул нерсе Батышты, Мисирди, анын калкын өз иримине тарктан кризистер фонунда Батыш бир аз эркин сүзүшүн каалап жаткан Мисир режимин колдоп-кубаттоо үчүн шылтоо болуп эсептелет.
Бир нече күн мурун Мисир режими күйүүчү май продукцияларынын баасын көтөрдү, мунун артындан бардык транспорт каражаттарынын жолкирелери табигый түрдө кескин жогорулады… Акыйкатта болсо, ансыз да адамдар жогору инфляция жана аз кирешеден азап тартып, мындай абал товар жана кызматтарга болгон негизги муктаждыктарын камсыздай албай жаткан калктын жарылып-козголушуна себеп болушу мүмкүн… Адамдардын кирешелери жеп-ичүүгө да жетпей калды. Анткени доллардын баасы жана инфляция жогорулап азык-түлүктүн баалары да күндөн-күнгө жогорулап жатат… Бир эле инфляциянын өзү адамдардын кирешесин жана капиталын жутуп жок кылууда. Валлахи, эгер адамдар ырыскысы бешенесине жазылбаганда, алар мындай кырсыктуу токтомдор астында набыт болушмак. Бул режим Газа калкын блокада кылып, азык-түлүк жана дары-дармектен куру жалак калтырып жаткандай, өз калкын да блокада кылып, ушундай кымбатчылык менен ачка калтырууда.
Мисир режим кырсыктуу саясат жана токтомдорду кабыл алып жаткандыктан Мисир кризис артынан кризистерге туш келүүдө. Бул токтомдордун баары, бир жактан Батыш менен анын капиталисттик компанияларынын пайдасына кызмат кылып жаткан болсо, башка тараптан режим Ак үйдөгү кожоюндарына кызмат кылуу, алардын план жана долбоорлорун ишке ашыруу, кызыкчылыктарын коргоо, таасири жайышына – алар каалагандай, жада калса андан да ашыра – жардам берүүдө. Бул режим Ливия, Судан, Яман, Сомали жана башка өлкөлөрдө Батыштын пайдасына иштегендей, табигый түрдө, Газада да анын пайдасына иштеп жатат. Газа үчүн Мисирден башка өтүү жолу жок. Дал ушул Мисир режими Газа калкын блокада кылып, аларды бардык турмуштук себептерден үзүү аркылуу яхудийлерге жардам берип жатат. Жада калса бул Мисир режимин яхудий вужудунун биринчи даражадагы эң күчтүү колдоп-кубаттоочусу жана сакчысы десе болот. Бул режим жылдар бою Газа сектору менен чектешкен аймактарды тазалоодо, калкын көчүрүүдө…, ушул аркылуу жада калса кошумча буфер зона түзүп, Газа үчүн күрөө тамыры эсептелген тунелдерди жабууда… Бул режим яхудийлер Синайда эч кандай чектөөсүз кирип-чыгышы үчүн бардык шарттарды түзүп берүүдө, ошол эле учурда, Мисир калкынын ал жерге кирип-чыгышы үчүн бир катар кысым-проблемаларды пайда кылып жатат!
Бүгүнкү күндө Мисир режимине Батыштан берилип жаткан бул колдоп-кубаттоолордун түпкү максаты – Батыш Фалестин маселесин жок кылганга чейин эч болбогондо режимдин туруктуулугун камсыздоо. Анткени Батыш Газа калкынын козголушуна каршы тура албагандай, Мисир калкынын көтөрүлүшүнө да каршы тура албайт. Негизи, яхудийлерге коңшулаш Мисир ушундай бир реалдуу кубатка ээ, ал саналуу сааттарда бул баскынчы вужудду тамыры менен кулатууга кудуреттүү, жада калса бул вужуд каршылык да кыла албай калышы мүмкүн. Айрыкча, акыркы окуялар бул вужуддун канчалык күчсүз экенин, өзүн коргой албастыгын ырастады… Эгер өлкөлөрүбүздөгү өкүмдарлар бул вужудду коргошпогондо жана өз армияларын кишендеп коюшпаганда, Фалестин жеринде бир саатта яхудийлердин изи да калбайт эле.
Мисирди ушул жана башка жолдор менен колдоп-кубаттоо Батыш үчүн абдан керек. Анткени төмөнкү себептерге ылайык Батыш Мисир режимин сактап, туруктуу кармап турушу зарыл:
Биринчи: Мисир режими Фалестин маселесин Американын көз карашы боюнча, ошондой эле Батыш каалагандай, жада калса андан да ашыра анын кызыкчылык жана долбоорлоруна кызмат кылып чечүүгө жана жок кылууга аракет кылууда. Айрыкча, Газада болуп жаткан окуялардын Мисир экономикасына таасир кылганы, өз кезегинде, мунун Хусийлердин чабуулунан соң Кызыл деңиздеги кемелердин кыймыл-аракетине таасир кылганы, акыбетте Сувайш каналы аркылуу деңиз кыймыл-аракети белгилүү бир деңгээлде азайганы буга себеп болууда.
Экинчи: теңдеменин эң маанилүү чекити – бул Мисир калкынын козголуп, ал калган мамлекеттерге да жайылып кетиши… Бул капитализмдин жемирилишин жана өлкөлөрүбүздүн Батышка көз каранды болуудан бүтүндөй азат болушун түшүндүрөт. Батыш ушундан коркууда жана муну алдын алуу, каршы туруу үчүн союздарды түзүүдө. Батыш исламий өлкөлөрдөгү бирер мамлекеттин ага көз каранды болуудан чыгышынан коркот. Эгер көз карандылыктан чыккан мамлекет жайгашкан орду, потенциалы жана армиясы күчтүү болгон Мисир боло турган болсо эмне болорун элестетүү кылуу кыйын эмес! Ошону менен бирге, Батыш өзүнүн туруктуулугун сактоо зарылдыгы тагдырий маселеге, жада калса анын улуттук коопсуздугунун бир бөлүгүнө айтанууда.
Бирок текебер Батыш Мисир режимине анын туруктуулугун толук камсыздай турган колдоону берген жок. Тирүү турушу, ар дайым Батышка жана анын колдоосуна муктаж болушу үчүн чектелген жардамды берүүдө. Режим болсо Батыштан арылуу жөнүндө – эгер муну кааласа, ага кудуреттүү экенине карабастан – пикирлебей жатат. Бул режим пайдасыз жана керексиз долбоорлор менен өлкө жана анын экономикасын кыйратты. Мамлекет үчүн зарыл болгон айыл чарба, өнөр жай, өндүрүшкө көңүл буруунун жана импорттон баш тартуунун ордуна керектеген продукцияларынын 90 пайызын импорттогон мамлекетке айлантты. Ал калктын акчасын жана капиталын бир ууч элитанын кызыкчылыгы үчүн жолдорго, көпүрөлөргө жана түрдүү себептерге ылайык таштанды абалга келген шаарлардын курулушуна сарптады, ошондой эле буларды «жаңы борборду» жана башка нерселерди куруу аркылуу өзүнүн жетишкендиктери деп мактануу максатында кылды!
Ошондуктан ушул финансылык пакетти режимди бекемдөө жана элдин кыжырынан сактап калуу максатында Батыштан берилип жаткан колдоп-кубаттоо, ошондой эле кылган кызматтары үчүн берилген болбогур сыйлык десе болот. Бул кызматтар Уммат маселелерине, негизинен Фалестин маселесине кыянат кылуу, адамдарды Фалестин калкына жардам берүүдөн тосуу жана аларды кыргын кылууда душманга шерик болуу, ачкалыктан өлүшү үчүн блокада кылуу, аларга барчу азык-түлүк жана жардам кербкендерин болгону бир чакырым жеткирбей токтотуп коюу сыяктуу кызматтар. Ага карабастан, мамлекет жетекчиси алдыбызга чыгып, ал Газаны жана анын калкын блокада кылганын четке кагып, Аллахтан коркорун айтууда! Эгер ал Газа калкынын ачкачылыгына себепчи болгон болсо, кудуреттүү жана жаббар Заттан кайда качмак эле?!
Биз бул режимдин чыныгы жүзүн, ал Ислам жана мусулмандарга каршы согуш ачкан, Уммат душмандарына шерик болгон режим экенин жакшы билебиз. Бирок Мисир армиясындагы калыс аскерийлерге келсек, алардын абалына таң калып жатабыз… Акыры, алар Умматка жана анын маселелерине жардам берген, кресттүү Батышты жана монголдорду талкалаган Салахиддин, Кутз, Бейбарс жана Мансур Калаун сыяктуу фатих эр кишилердин урпагы эле го?! Андыктан, бүгүнкү күндө Умматка жана анын динине ким ишеничтүү коргоочу болот?! Кресттүү жана “монголдордун” баары Умматты бүтүндөй жок кылууга чогулган азыркы учурда аны ким куткарат?! Силер, Кинана саркерделери Исламга, Аксадан тартып, ыйык жайларга чейин нусрат бербейсиңерби?! Ким жесирлердин жана жетимдердин ый-муңуна кулак салат?! Ким «нан бергиле, жашашты каалайбыз» деп ыйлап жаткан балдарга жооп берет?! Алардын ый-муңуна унчукпай туруу менен өзүңөргө зулум кылып жатасыңар, Аллах албетте бул жөнүндө силерден сурайт. Аллах жана Анын Расулу үчүн кыжырдана турган, аларга нусрат беремин деп ант берген жана нусрат беришине тоскоолдук кылгандарды талкалай турган кишилер араңарда жокпу?!
Эй, Кинана армиясындагы калыс аскерийлер!
Күч жана эрк колуңарда. Андыктан, Умматка жана анын маселелерине нусрат берүү жана силерди кишендеп турган шерменде режимди кулатып, силерди да, Умматыңарды да азат кылуучу Ислам мамлекетин тикелөө менен өзүңөрдү Аллахка көрсөткүлө жана Анын ыраазылыгын алгыла. Аллах жана Расулу силерден ушуну каалайт. Умматтын жардамчысы, коргоочусу жана таянычы болгула.
Аллахым, Ислам мамлекетин тикеленишин тездет, Мисирди анын улуу өлкөсүнө, армиясын анын кошуунуна айлантыр.
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱسۡتَجِيبُواْ لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمۡ لِمَا يُحۡيِيكُمۡۖ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ يَحُولُ بَيۡنَ ٱلۡمَرۡءِ وَقَلۡبِهِۦ وَأَنَّهُۥٓ إِلَيۡهِ تُحۡشَرُونَ﴾
«Эй момундар, Аллах жана Анын пайгамбары силерди түбөлүк жашоо бере турган нерсеге (т.а. динге) даъват кылганда, аны кабыл алгыла жана билип койгула, шек-күмөнсүз, Аллах ар бир киши менен анын дилинин ортосун ээлеп турат. Албетте, Анын алдына топтолосуңар» [8:24]
Роя гезити, №489, 2024-жыл, 3-апрель.
