Дүйнөнүн саясий аналитиктери ар түрдүү пикирлерди билдирип жаткан бул окуя, албетте, биз мусулмандарды да кайдыгер калтырбады. Себеби, бул жана ушул сыяктуу кайры исламий режимдерди жок кылуу биздин негизги милдеттерибизден.
Өзүнүн кызы алып барган иштерден Каримовдун таптакыр кабарсыз болгондугу албетте жалган. Т.а. кээ бир деталдарынан кабарсыз болушу мүмкүн, бирок, негизги иштеринен кабардар болгон. Ал иштерге унчукпаганы болсо, ыраазылыктын белгиси болуп эсептелет. Демек, Каримов кыздарынын бардык иштеринен кабардар болгон. Эмне үчүн эми алардын иштерине каршы чыкты? Көпчүлүктү кызыктырган маселе мына ушул.
Гүлнара твитерде таркатып жаткан маалыматтарга ылайык, Мамлекеттик коопсуздук кызматынын башчысы Инаятов баш болгон бир топ, аны президентикке талапкер катары көрүп, атасына катуу таасирин тийгизишкен. Атасы болсо алардын туура эмес маалыматтарынан таасирленген имиш. Дагы “сиз аркылуу атаӊызды бийликтен кулатууга аракет кылууну пландаштырыштыбы?” – деген суроого: “уже” алда качан эле, – деп жооп берди. Инаятов жөнүндө мындай деди: “Инаятов койбой жатат! Кудум ушундай деди: Керек эмес… унчукпай отурсаӊ тийбейбиз…) Адамдарга боорум ачыйт, акыры аларды коркутуп жана уруп жатышат…”.
Бул абал албетте Гүлнаранын алсырагандыгына далалат кылат. Бирок, бул процессте президенттин ролу канчалык, кырдаал анын каалоосу менен багытталып жатабы? Же болбосо, анын өзү да башка күчтөр тарабынан багытталууга өттүбү?
Дүйнө тарыхындагы бардык режимдерди көрүп чыккан болсок, алардын бардыгы жырткыч айбандардын үйүрүн элестетет. Үйүр башчысы күч-кубаттан тайып баштаганда, ушул күнгө чейин ишенимдүү болуп анын кызматында болуп келгендер тарабынан четке кагылышат. Ленин, Сталин, Хрущев, Мубарак…… сыяктуулардын бардыгы өзүнүн шериктери же кызматчы жакындары тарабынан кордолушкан. Албетте, Каримов да бул тагдырдан качып кутула албайт. Ошондуктан, ал ордун баса ала турган өзү таянган күч менен эсептешүүгө өттү. Кызы болсо кырдаалды туура баалай албастан т.а. атасындагы кубатка туура баа бере албай, ошол күчтүү топтор менен тил табышууга жакшы аракет кылбады. Тескерисинче, аларды теӊсинбеген абалда кызыкчылыктарына кол салды. Бул ишти ал тургай атасы да кылбаган эле. Каримов бул күчтөргө белгилүү бир тармактардан пайдалануу мүмкүнчүлүгүн берип, ошонун акысына алардын күчү-кубаты менен режимди сактап келе жаткан эле. Бирок, өзүнүн ордун алардын бирине да ыраа көргөн эмес. Ошондуктан, кызы Гүлнараны эркин аракеттендирип, ошол кландар өзүнүн ордуна кызын тандап алышынан үмүттөндү. А бирок, кызы саясий жараяндарга туура жандаша албады. Айрыкча, Каримов Латвияга расмий сапар менен барганда буга анык көзү жетти.
Каримов кызы Гүлнараны ичкеридеги жетекчи топ эле эмес, балким, Батыш дүйнөсү да кабыл албастыгын билди. Ошондо ал кызын жана үй-бүлөсүн сактап калуу максатында, жетекчи топтун максаттарына ылайык жүрүүнү өзү баштады. Алардын көз алдында кызын четке какты. Кызына байланыштуу болгон бардык адамдар же тармактарга жол ачып берди. Аны үй камагына отургузду. Интернетти коюп бергени болсо, ал баары бир үй-бүлө мүчөсүнөн экендиги себептүү болду, бул болуп жаткан зулумдарга үй-бүлөнүн тиешеси жок экендигин билдирүүнү каалады. Бул болсо, Каримов менен жетекчи топтун ортосуна жарака кеткендигин билдирет. Көп иштер анын көзөмөлүнөн чыгып бара жатканын жана о.э. бул иштерге анын ыраазы эместигин түшүндүрөт. Инаятовдун Гүлнарага карата ишке ашырган коркутуусу болсо, Каримов жана анын үй-бүлөсүнө болгон урматсыздык болуп, кырдаалдар ал тарабынан башкарылып жаткандыгын билдирет.
Демек, Өзбекстанда да бийлик талашууга батынуу пайда болду. Бул болсо, жакынкы күндөрдө олуттуу көрүнүшкө өтөт. Калкты коркутуп кармап турууда диктаторлуктун символу катары Каримов азырынча аларга керек. Бирок, Каримов бул кордукту кандай кабыл алат? Анын кийинки аракеттеринен муну түшүнүп аларбыз. Бирок, кызын аларга тапшыруусу, алардын сунушуна ыраазы экендигин түшүндүрүүчү биринчи кадам болду.
Эл аралык саясат эмне дейт? Алар да албетте күчтүүлөр тарабында болушат. Өзбекстан режимин алып таштоодо да эки жол бар. Биринчиси: Мисирдеги сыяктуу абал. Мында Батыш Өзбекстандын күч структурасын колго алып, аларды материалдык жактан камсыздап, кудум Мисир аскерийлери сыяктуу кырдаалды колго алууга үндөйт. Элдин жек көрүүсүн болсо, кудум Мубарак сыяктуу Каримовду көздөй буруп жиберип, аны эл аралык мекемеде жоопкерчиликке тартат. Экинчиси: Каримовду өзүнүн ордунда кармап калат. Элдин нааразылыгын болсо, Асад сыяктуу күч менен бастырууга шарт түзүп берет. Албетте, кырдаал жаӊы абалдарга карай ар түрдүү болушу мүмкүн.
Абу Али:
