Басма сөз баянаты
Нахда суу сактагычы Египеттин эркиндигин талкалоо үчүн АКШ колдонгон жаңы курал жана кулчулуктан бошонуунун алдын алуу аракети
Эфиопия 2011-жылы Нил дарыясына Нахда суу сактагычын куруу ниетин жарыялагандан бери, бул маселе жөн гана гидротехникалык объект же өнүгүү долбоору эмес, терең көрө билген адам үчүн ири саясий жана стратегиялык кылмыш. Анткени бул суу сактагыч Америка тарабынан аймакка, өзгөчө мусулмандардын жүрөгү болгон Египетке үстөмдүк кылуу үчүн колдонулган жаңы колонизатордук курал. Египет экономикалык, саясий, ал тургай суу тартыштыгы сыяктуу басымдардын алдында ар дайым моюн сунган, башы жерге ийилген абалда калышы максат кылынган. Бул болсо жаңыча жүргүзүлүп жаткан кыйыр согуштун бир формасы.
Эфиопиянын расмий бийлиги “өнүгүүгө болгон укук” жөнүндө билдирүүлөрдү жасаганы менен, чындык башкача. Нахда суу сактагычы эч качан Эфиопиянын өз алдынча чечими болгон эмес. Ал АКШнын 1950-жылдардан бери ишке ашырууну көздөгөн кылдаттык менен пландалган стратегиясынын жыйынтыгы. Ал кезде америкалык “Браун энд Рут” компаниясы АКШнын Сугат кызматтары менен биргеликте Нил дарыясына суу сактагычтар куруу боюнча изилдөөлөрдү жүргүзгөн. Азыркы суу сактагыч жайгашкан жер дал ошол маалда тандалып алынган жана бул долбоор Египет менен Суданга суу аркылуу көзөмөл орнотуу мүмкүнчүлүгүн берген негизги курал катары каралган.
Демек, бул суу сактагыч аймак боюнча АКШнын стратегиялык көз карашынын натыйжасы. Бул АКШнын Африкада, айрыкча Чыгыш Африкада жаңы көз карандылык картасын тартып чыгуусундагы куралдарынын бири. Америка Булуңдагы байлыктардын булактарын өзүнүн колонизаторлук кызматындагы башкаруучулары аркылуу ээлеп алган болсо, бүгүн ошол эле тактика менен Аддис-Абебадагы таасири аркылуу Нил дарыясынын башатына көзөмөл орнотуп жатат.
Анткени Эфиопия — бул Америка колдонгон курал, аны АКШ өз кызыкчылыгына жараша жылдырып, билдирүүлөрүн качан жана кантип жөнөтүүнү өзү аныктайт. Бул жагынан алганда, ал Египеттеги режимден эч айырмасы жок, анткени египеттик режим да каршылык көрсөтүп жаткандай түр көрсөткөнү менен, эч качан бир да мабдаий позицияны же чечкиндүү кадамды жасоого батынган эмес.
Нахда суу сактагычы Египет элине карата АКШ жүргүзүп жаткан ачарчылык жана муктаждык саясатынын бир бөлүгү. Анткени суу жашоонун өзөгү. Бул суу сактагычтын артында суунун чоң бөлүгүн топтоо аркылуу, АКШ Египет элине суу жетпей калуу коркунучун туудуруп, алардын саясий чечимдерин жана эркиндигин көзөмөлдөй алат.
АКШ бул суу сактагычты акча менен гана эмес, саясий жана дипломатиялык жактан да толук колдоду. Ал бардык эл аралык жана аймактык платформаларда Эфиопияга каршы кандай гана болбосун басым көрсөтүү аракеттерин токтотуп келди, аны милдеттүү келишимге кол коюуга мажбурлоону да тосуп чыкты. Бүгүн болсо, ал суу сактагычтын бүткөнүн кубаттап, аны аймак элине, өзгөчө Египет менен Суданга, басым көрсөтүү саясатынын куралы катары пайдаланууга камынып жатат.
Египет режими “эгеменбиз” деп төш какканы менен, Нахда суу сактагычы курула баштагандан бери АКШ уруксат берген чектен ашкан бир да кадам жасаган жок. Ал 2011-жылы Эфиопия суу сактагыч курарын жарыялаганда да, биринчи ирет толтурула баштаганда да, төртүнчү жолу толтурулган учурда да эч кандай чечкиндүү чара көргөн жок.
Азыр болсо, Эфиопия Нахда суу сактагычы толугу менен толтурулганын жарыялаган соң, режим “кабыл алынбаган иш” жана “расмий түрдө каршыбыз” деген билдирүүлөрдү таратып жатат. Бирок бул сөздөрдүн артында эч кандай реалдуу кадам жок. Тескерисинче, режим миллиондогон адамдардын жашоосу коркунучта турган учурда да Вашингтон жана Тел-Авив менен коопсуздук жана чалгын кызматтары багытында кызматташуусун улантууда!
Эмне үчүн? Анткени бул режим чыныгы башкаруучу эмес, Америкага кызмат кылган жалданма аким. Ал өзүнө белгиленген саясий чектен чыга албайт жана өлкө кандай гана оор коркунучтарга кабылган күндө да, кожойунунун көрсөтмөсүн гана аткарат. Бул бүгүнкү күндө мусулмандар жашаган бардык өлкөлөрдөгү режимдердин жалпы абалы. Алар өз алдынча чечим кабыл алууга жөндөмсүз, Батыштын күн тартибине гана ылайык иш алып барган, колонизаторлордун ыраазычылыгына көз каранды болгон кызматчы режимдер.
Нил дарыясы Египеттин, Эфиопиянын же Судандын улуттук менчиги эмес, колониялык доордон кийин пайда болгон улутчул мамлекеттерге тиешелүү мүлк эмес. Ал Ислам өкүмдөрүнө баш ийиши керек болгон, жалпы үммөткө таандык мүлк. Анын суусун кармап туруу же мусулмандарга жаңы вакыйлыкты таңуулаш үчүн колдонууга таптакыр тыюу салынган иш.
Андай болсо, кантип Египет Нилдин суусунан ажыратылышы мүмкүн?! Кантип суунун агымы Эфиопия башкача айтканда, анын артындагы Америка көзөмөлдөгөн суу сактагычтын артында кармалып калышы мүмкүн?! Мусулмандар мындай зомбулукка кантип унчукпай турушу мүмкүн?! Бул зомбулук түздөн-түз аскердик баскынчылыктан кем эмес!
Эгерде калктын иштерине кам көрүү мамлекеттин жоопкерчилиги болсо, анда мындай агрессиянын алдын алуу анын мойнундагы парз. Бул милдет Бириккен Улуттар Уюмуна арызданып, же болбосо курулай “каршыбыз” деген билдирүүлөрдү таратуу аркылуу аткарылбайт. Бул саясий эркти кулчулуктан бошотуу жана зарыл болсо, күч колдонуу аркылуу кол салган тарапты токтотуп, укукту кайтарып алуу менен гана ишке ашат.
Аллах Таала мындай деп айткан:
﴿فَمَنِ اعْتَدَى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَى عَلَيْكُمْ}
«Демек, ким силерге кол салса, силер да аларга каршы кол салгыла. Алладан корккула! Билип койгула, Алла өзүнөн коркуучулар менен бирге». (Бакара сүрөсү, 194-аят).
Нахда суу сактагычынын маселеси үммөттүн бардык маселелери жана кризистери сыяктуу эле бизге бул көйгөй жөн гана суу сактагычта же Эфиопияда гана эмес экенин көрсөтүп турат. Негизги көйгөй бул калктын иштерине кам көргөн, аларды душмандын кол салуусунан коргогон, суу, азык-түлүк жана саясий коопсуздугун камсыз кылган Ислам мамлекетинин жоктугу.
Ошондуктан, үммөт үчүн шаръий жана саясий жактан мойнунда турган эң башкы милдет — бул Пайгамбарлык жолундагы Халифалыкты кайра тикелөө. Анткени бул Халифалык чек араларды жокко чыгарып, үммөттү бир курамда бириктирип, Нилди бардык үммөткө таандык жалпы мүлк катары коргойт.
Оо, Мисир армиясынын ак ниет уулдары! Оо, кымбаттуу Мисир калкы! Жүрөгүндө ыйман оту жана Исламдын намысы али өчпөгөндөр! Мисирди жана элин коргойм деп ант бергендер! Исламдын кылычы болом деп убада бергендер!
Акыйкатты айтуучу убакыт жеткен жокпу?! Умар, Халид, Салахуддин сыяктуу эр жүрөктүк менен бир кадам таштоочу убакыт келген жокпу?! Бул үммөттү душмандын колуна тапшырып, Нил суусун кулчулук базарында арзан сатып жиберген кыянат режимди кулатчу учур келген жокпу?!
Нилдин жогорку агымына курулган бул суу сактагыч жөн гана суу сактагыч эмес, бул Америка сайып койгон уулуу канжар. Ал сиздердин элиңиздердин жүрөгүнө сайылчу убактысын күтүп турат.
Тарых жазылып жатат. Силердин алдыңарда эч качан унутулгус мүмкүнчүлүк турат: Аллах жеңишти жана бийликти силердин колуңар менен жазат, силер Ислам өкүмүн жана анын мамлекетин орнотосуңар, Мисирди жана анын элин АКШнын таасиринен куткарасыңар;
Же болбосо, унчукпай, моюн сунуп кала бересиңер да, бул унчукпай калуунун жана кайдыгерликтин күнөөсү силердин мойнуңарда кыяматка чейин кала берет!
Ошондуктан, Мединадагы ансарлар сыяктуу бул динге жардам бергиле! Исламдын туусун көтөргүлө! Колонизаторго кызмат кылган режимди кулатууну жарыялагыла! Мисирди үммөттү бардык үстөмдүктөн жана колониялык таасирден бошотуунун баштапкы чекити кылгыла!
Нахда суу сактагычын да, мусулмандардын каны менен ар-намысын да сактап калчу Пайгамбарлык жолундагы Халифалыкты тикелегиле!
Бул силердин мезгилиңер. Андыктан, Аллах үчүн чын ыклас менен тургула! Жеңиш силерди күтүп турат! Чындык үчүн амал кылгандарды Аллах эч качан ажырсыз калтырбайт!
Хизб-ут-Тахрирдин Мисир вилаятындагы маалымат бөлүмү
15.07.2025
