Ислам кызматташтык уюму кайрадан «израилди» айыптаган билдирүүлөрдөн кийин таркады
11-ноябрда Эр-Рияд шаарында (Сауд Арабия) Ислам Кызматташтык Уюмунун 8-кезексиз Саммити болуп өттү. Ага президент Садыр Жапаров да катышты. Мамлекет башчысы өз сөзүндө Газа калкынын азабын жеңилдетүү үчүн гуманитардык жардам көрсөтүүгө даяр экенин билдирди.
Анын айтымында, Кыргызстан Палестина элинин суверендүү мамлекетти түзүүгө болгон мыйзамдуу укуктарын тааныйт. Палестина маселесинин бирден-бир туура чечими – Коопсуздук Кеңешинин жана Бириккен Улуттар Уюмунун Башкы Ассамблеясынын тиешелүү резолюцияларын аткаруу.
Ал эми, Түркия президенти Эрдоган Газадагы кыргынга карата Батыш жетекчилеринин үнсүз аракетин айыптады. Анын айтымында, Батыш өлкөлөрүнүн согуш кемелерин Акдеңизге жөнөтүүсү алсыздык жана коркоктук болуп эсептелет имиш.
«Зулумдукка унчупагандар эң аз дегенде заалымдар менен кан агызууга шерик болуп эсептелет. Газаны калыптандыруу үчүн ИКУ тарабынан фонд түзүлүшү керек. Ооруканалар баш болгон мекемелерге күйүүчү май жеткирүү маанилүү», деди Түркия президенти.
Эрдоган Палестина маселесинин чечими катары Палестинанын 85 пайызы басып алынган АКШ тарабынан көтөрүлүп келген «эки мамлекет» долбоорун сунуштады.
Ал эми, Ирандын президенти Ибрахим Раиси сүйлөгөн сөзүндө, учурда ар ким өзүнүн фронтун белгилеп алышы керектигин билдирди. Башкача айтканда, ар-намыс тарапты же Америка менен жөөттөр баштаган зулумдук тарапты тандоо керек.
«Биз толугу менен Газаны бошотууну жана Рафах өткөрмө пунктун ачууну талап кылабыз. «израил» менен соода байланыштар кескин түрдө токтошу керек. Палестина маселесинин бирден-бир чечими каршылык көрсөтүү. Палестинанын каршылыгы боштондук үчүн. Ушундай болгон соң, палестин элин куралдантуу лаазым. Учурдагы саммитте чечим табылбаса, ар бир өлкө өз алдынча чечим кабыл алышы керек», – деди Раиси.
Раиси эл аралык сот Газага чабуул кылууга тиешеси бар америкалык жана «израил»диктерди жоопко тартышы керектигин кошумчалады.
Тилекке каршы бүгүнкү күндө мусулман жетекчилери Палестина маселесин талкуулап, чечимдерди айтканга чейин беш апта өттү. Бул аралыкта жөөт баскынчылары 12 миңден ашык палестиналыктарды шейит кылды. Алардын дээрлик 80 пайызы жаш балдар менен улгайгандар.
Мындан бир кылым мурда Куддус маселеси деген нерсе жок эле. Ал кезде яхудий вужуду Ыйык жерге баскынчылык уюштуруп, Палестина калкын эркек-аял, жаш-кары дебей ар түрдүү шылтоолор менен кыргын кылуу, жаш балдарды, аалымдарды камакка алуу жөнүндө ойлонууга да батынбаган. Себеби, ал кезде мусулмандардын саясий вужуду, Расулуллах ﷺ айткандай, мусулмандардын калканы бар болчу. Ошол халифалык мамлекети кулатылгандан кийин мусулмандардын каны кунсуз канга айланды.
Ал эми бүгүнкү күндөгү Исламий өлкө жетекчилери биринен аша экинчиси “катуу” каралоо менен алек. Бул болсо баскынчы жөөттөрдүн кылмыш жасоосун дагы да кайраттандырууда. Ошондуктан бул жетекчилердин ар кандай билдирүүлөрүнүн жөөттөрдүн назарында кыпындай да мааниси жок.
Тиллекке каршы, бүгүнкү күндө дүйнө жүзүндөгү эки миллиарддай үммөт бириге алышпайт деген пикирди каапырлар таңуулап койгон. Ал эми, биримдик, бир бүтүндүк Ислам акыйдасынын негизи болуп, муну дүйнөнүн төрт бурчунда Газаны колдоо минингдери ачык көрсөтүүдө. Демек, бул жерде Үммөттү айыптоого орун жок, бардык айып Үммөттүн алдына жасалма чек араларды тартып же улутчулдук, мекенчилдик сыяктуу сасык түшүнүктөр менен Үммөттүн биригишине жол бербей жаткан жетекчилерде. Бул Үммөт Куддустагы зулумдарга карата нааразылыгын билдирип, колунан келген ишти кылып жатат. Ал эми Ислам өлкөлөрүнүн башчылары болсо, армияларды аттандыруунун ордуна, бир жерге топтолуп алып, каралоолордон кийин кудум эч нерсе болбогондой, милдеттерин аткаргандай таркап кетишүүдө.
Палестина маселеси саммиттерде талкууланып, каралап коюу менен эмес, үммөт көчөлөрдө талап кылып жаткан мусулмандар армиясын аттандыруу менен чечилет. Себеби, күчкө күч менен жооп берилиши керек, куру кыйкырык менен проблема чечилип калбайт. Мусулмандар армиясын аттандыруу болсо, яхудий вужуду менен кызматташууда атаандашып жаткан бүгүнкү акимдерден күтүлбөстүгү анык. Ушундай болгон соң, Куддус маселесинин түпкү чечими мусулмандарды бириктирүү, жасалма чек араларды алып таштоо аркылуу Рошид Халифалык мамлекетин кайрадан тикелөө аркылуу болот. Анткени, Халифалык мамлекети аркылуу гана Аллах Таала кафирлердин момундар үстүнөн өкүмдарлык кылышына жол бербейт. Демек, бүгүнкү күндө мусулмандар – ар кандай иштен мурда – биринчи кезекте мына ошол Халифалык мамлекетин тикелөө үчүн олуттуу аракет кылышы керек.
Мумтаз Маверанахрий
