АКШ Жакынкы Чыгыштан чыгып кетүү жөнүндө ойлонуп да койбойт
АКШ башкы штаб башкармалыгынын жетекчиси Марк Милли Иорданиянын Ал-Мамлака телеканалына берген интервьюсунда АКШнын Жакынкы Чыгыштагы саясаты тууралуу сөз кылды. Милли интервьюсунда Жакынкы Чыгыш АКШ үчүн көп тараптан маанилүү регион экендигин баса белгилеп, АКШ бул региондон эч качан чыгып кетпей тургандыгын билдирди.
“Жакынкы Чыгыш региону менен жакын достук жана өнөктөштүк мамилебиз бар. Бул жер туруктуу экендигине көзүбүз жетиши керек. Бул аймак бүт дүйнө үчүн мунай жана энергия ресурстарынын негизги булагы болуп эсептелет”, – деди Милли.
АКШ Жакынкы Чыгыш менен мамилени уланта берерин белгилеген Милли: “АКШнын Жакынкы Чыгыштан кетишин элестете албайм. Бул жердеги милдетибиз көптөгөн жылдарга созулат”, – деп кошумчалады.
Комментарий: Американы Жакынкы Чыгыш маселесине түздөн-түз аралашууга мажбур кылып жаткан нерсе – бул региондо Исламий ойгонуу активдүү өсүп жатышы. Себеби, Исламий ойгонуу Американын таасири жана кызыкчылыктарына олуттуу коркунуч туудурат. Бул болсо, АКШ назарында кабыл алынгыс иш. Айрыкча Жакынкы Чыгыш региону дүйнөнүн жүрөгү жана Ислам рисолатынын булагы болгондуктан, ойгонуу деңгээли да тездик менен өсүп барууда.
Американын Исламий дүйнө регионундагы таасири калкып турган бир учурда бул ойгонуу анын кызыкчылыктарына олуттуу коркунуч болору табигый көрүнүш. Себеби, Америка ал жердеги мунай, энергия жана сыръё булактарын өз малайлары жардамында же түздөн-түз ээлеп алган. Белгилүү болгондой, Исламий дүйнө региону жер планетасынын жүрөгү болуп, мунай, газ жана башка көптөгөн энергияларга бай. Эгер бул регион Америкага коз карандылыктан кутулса, АКШ кызыкчылыктарынын изи да калбайт. Ошондуктан, Америка Исламий дүйнө регионуна сүлүктөй жабышып алып, ал жерден чыгып кетүү ниети жоктугун ачык айтып жатат.
О.э. Америка Батыш сакафаты үчүн бирден-бир атаандаш Ислам экенин жакшы билет. Ошондуктан, ал көптөн бери чыныгы атаандаш катары Исламга каршы согушуп жатат. Себеби, Исламдын бутка турушу Жакынкы Чыгышта болору мүмкүндүгү жана ушул регион калкынын колунда альтернативалык түзүм бар экендиги Америкага белгилүү. Ошол себептен Америка Исламдын жашоого кайтып келишине тоскоолдук кылуу үчүн күнү-түнү тыным албастан аракет кылып, бардык мүмкүнчүлүктөрүн ишке салууда.
Американын мурдагы президенти Барак Обама да, 2013-жылы БУУнун башкы ассамблеясында сүйлөгөн сөзүндө Американын бул региондон баш тартышын четке кагып, мындай кылуу «үлкөн бир боштукка» алып барарын андан соң аны башка эч кандай мамлекет толтура албашын айткан эле. Обама “Америка региондо саясий боштук пайда болушун каалабайт, кандай болгон күндө да Жакынкы Чыгышты өз алдынча таштап койбойбуз” деп бир нече жолу кайталаган.
Ага чейин кичүү Буш да мусулмандардын колунда Америка жана Батыштын Жакынкы Чыгыштагы таасирине чек коюу үчүн аракет кылып жаткан стратегия бар экендигине ишара кылып, «Эгер алар бирер мамлекетти ээлешсе бардык мусулмандарды өзүнүн айланасына топтошот жана региондогу бардык режимдерди жоготуп, Испаниядан Индонезияга чейин созулган исламий империяны тикелешет» деген эле.
Мына ушундан, АКШнын өзү үчүн өмүр-өлүм маселеси деп билген Халифалык мамлекети кайра тикеленишинен катуу тынчсызданып калганы көрүнүп турат. Ушундай болгон соң, бүгүнкү күндө мусулмандар АКШ башында турган Батыш баскынчылыгын Исламий дүйнө регионунан кууп чыгаруу үчүн өздөрүнөн болгон күч-кубат ээлеринин колдоосу менен Халифалык мамлекетин кайрадан тикелөөгө олуттуу киришүүсү керек. Мына ошондо гана Ислам үммөтүн колонизатор Батыштын чеңгелинен куткаруу жана Исламий өлкөлөрдөгү Батыштын таасирине чек коюу о.э. мусулмандарды эл аралык саясаттагы ордуна кайтарып, эл аралык позицияны ээлеши мүмкүн болот.
Зохид Заргар
