Яхудий вужудунун проблемасын үйрөнүү

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ

Яхудий вужудунун проблемасын үйрөнүү

 Устаз Хасан Хамадан

Яхудий вужуду адаттан тышкары пайда болду, демек, ал проблема туудурушу да табыгий. Назарымда, бул вужуддун Фалестинде пайда болушу, турушу жана калышы шексиз проблема келтирип чыгарышын англистер алдын ала билишкен.

Яхудийлик проблемасына о.э. анын ички түзүлүшүнө жана бекемдигине байланыштуу проблемаларга келсек, шек-күмөнсүз, яхудийлердей бөлүнүүгө кызыкдар калк жок. Мисалы, Чыгыш Европадан келген «ашкеназ» яхудийлери үстөм яхудий болушкан о.э. алар Лейбористтер партиясы жана асефардим яхудийлери катары каралат. Кийинчерээк яхудийлер арасында «яхудий ким өзү!» деген проблема үстүндө жаңжал келип чыккан жана бул дагы эле уланып келет. Баарына белгилүү болгондой, яхудий дини өзгөртүлгөн дин. Алардын айрымдары яхудий энеден төрөлгөн бала гана яхудий болуп эсептелет, яхудий эне ушул динди курсагында көтөрүп жүрөт деген пикирди кабыл алган. Яхудий менен илманий ортосунда да проблема бар. О.э. өздүгү шектүү болгон фалаша яхудийлери (Эфиопия яхудийлери) менен саясий кызмат үчүн көчүрүп келинген яхудийлер ортосунда о.э. Жакынкы Чыгыштан келген яхудийлер менен Чыгыш Европадан келген яхудийлер ортосунда келишпестик бар. Мен яхудийлерди сүрөттөөдө Аллах Субханахунун ушул аятынан да өткөн таамай аныктама таппадым:

﴿تَحْسَبُهُمْ جَمِيعًا وَقُلُوبُهُمْ شَتَّى ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لاَّ يَعْقِلُونَ﴾

«Аларды биримдүү деп эсептейсиң, (бирок) жүрөктөрү ар түрдүү. Буга себеп, алардын акылсыз коом экендиктери»                                                                                       [59:14]

Яхудийлердеги негизги проблема ушунда: алар исламий акыйдага ээ чөйрөгө жайгаштырылган. Ал жерде эч ким алардын болушуна макул эмес. Баары аларга Ислам жерин басып алган саясий вужуд деп мамиле кылат. Алар менен мамилелерди нормалдаштырууга эч ким макул эмес, алар менен келишим түзгөн саясий режимдер гана макул. Уммат бул яхудий вужудуна дагы эле Аллах Тааланын:

﴿وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ وَأَخْرِجُوهُم مِّنْ حَيْثُ أَخْرَجُوكُمْ﴾

«Аларды тапкан жериңерде өлтүргүлө жана силерди (кууп) чыгарган жайдан аларды да кууп чыгаргыла!»                                                                                                        [2:191]

деген аяты негизинде карап келүүдө. О.э. Уммат яхудийлерге Расулуллах ﷺдын ушул хадиси негизинде мамиле кылышууда:

«لاَ تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى تُقَاتِلُوا الْيَهُودَ حَتَّى يَقُولَ الْحَجَرُ وَرَاءَهُ الْيَهُودِيُّ يَا مُسْلِمُ هَذَا يَهُودِيٌّ وَرَائِي فَاقْتُلْهُ»

«Силер яхудийлерге каршы согушмайынча, артында яхудий жашынып алган таш да: «Эй мусулман, мына артымда яхудий жашынып турат, кел аны өлтүр», демейинче Кыямат болбойт». (Бухарий жана Муслим риваяттары).

Яхудийлер менен Батыштын ортосундагы проблемалар таң калычтуу туюлушу мүмкүн. Т.а. батыштыктар бул вужудду тикелеген болсо, анын Фалестинде турушуна алар себеп болсо, кантип алардын ортосунда проблема болушу мүмкүн деген ой келет. Кеп ушунда, яхудий вужуду менен Батыштын мамилеси Батыштын долбооруна жана кызыкчылыктарына көз каранды. Бирок, яхудийлер өз каалоолорун жана саясий көз карандысыздыгын Батыштын кызыкчылыктарына жана көз караштарына тескери түрдө аткарууга урунушат. Демек, алар менен Батыш ортосундагы карама-каршылыкты ушул жерден түшүнөбүз. Кимдир бирөө дүйнөлүк саясаттын чечимдерин, өзгөчө, АКШнын чечимдерин яхудийлер көзөмөлдөбөйбү деп суроо бериши мүмкүн. «Дүйнөлүк саясатта яхудийлер өкүмдар» деген сөз атайылап таратылган саясий адаштыруу болп эсептелет. Ал тургай, мындай жалганды айтып жаткандар белгилүү бир убакыт ырас болушса да, бирок, эл аралык саясий окуялар яхудийлердин эрки Батыштын каалоосуна жана кызыкчылыгына көз каранды экенин катъий далилдеп жатат. Батыштын кызыкчылыктары яхудийлердин эркине тескери келип калганда яхудийлердин эрки бир тыйынга да арзыбайт. Бул тууралуу көптөгөн мисалдар бар, мисалы:

• Эгер, чынында эле Американын саясий чечимдери яхудийлердин колунда болсо, анда, эмнеге алардын ортосунда карама-каршылык бар?! Бул карама-каршылык Обама доорунда Ирандын ядролук программасы маселесинде өтө кооптуу даражага жетти. Кийин, карама-каршылык басаңдады, бирок, Байдендин дооруна келип карама-каршылык кайра пайда болду. Бирок, Вашингтон жана Тель-Авивде күчтүү маалыматтарга ээ деп эсептелген булактардын айтымында, ибраний тилде чыккан «WALLA» маалымат веб-сайтында баса белиленгендей, яхудий вужудунун коопсуздук жетекчилиги Вашингтонго сапар кылган яхудий делегациясы менен Вашингтон ортосунда өткөрүлгөн сүйлөшүүлөрдүн натыйжаларынан көңүлү иренжиген. Яхудий вужуду бул визиттен ири мамлекеттер менен Ирандын ортосунда ачыкталып бара жаткан ядролук келишимге тескери таасир өткөрүүнү максат кылган.
• «Роъюл Явм» гезитинин булактарына ылайык, чалгынчы Жонатан Поллард Тель-Авивдин пайдасына тыңчылык кылган деген айып менен Америка түрмөсүндө 30 жылдан бери отурат. Яхудий жетекчилери аны чыгаруу үчүн катуу аракет кылышканына карабастан, Америка аны чыгарбады. Тыңчы камак мөөнөтү бүтүп эркиндикке чыккандан кийин да Вашингтон аны беш жылга чейин чет элге чыкпоо шартын койду. Жонатан «Исраэль хайом» гезитине баса белгилегендей, АКШ бийлиги Тель-Авив менен кызматташканда (израилден) разведка маалыматтарын жашырып, жалган маалымат бергенине күбө болгон. «Билемин, мен жаңылыштым, бирок, ыктыярым өзүмдө эмес эле», – деди Жонатан. Ал яхудий вужуду өтө кооптуу коркунучтарга туш болуп жатканын кошумчалады.
• АКШ президентинин талабы менен яхудий вужуду Синайдан чыгып кеткен. Баарына белгилүү болгондой, Америка яхудийлердин Фарс булуңу согушунда катышуусуна тыюу салган. Себеби, АКШ яхудийлердин бул согушта катышуусу коалицияны бузуп жиберишинен жана регион калкынын реакциясына себеп болушунан коркту.
• Иран менен болгон ядролук келишимди этибарга алып, бул яхудий вужудун Иран реакторлоруна сокку берүүдөн тосуп жаткан жана ага сокку бере турган болсо, анын акыбеттерине албетте жоопкертуу болушун билдирип жаткан Америка эмеспи?!
• Алыска барбайлы, мына, Батыштын «бир» же «эки мамлекет» чечимдерин яхудийлерге зордоп киргизип жаткан ким, Америка эмеспи?! Деги, яхудийлерде өздөрүнүн оң канат партияларынын жомоктогудай ишенимдеринен жана куру кыялдарынан башка бирер чечимдери барбы, жок го?! Эмнеге Америка 1947-жылы «эки мамлекет» чечиминде катуу турду?! Эгер бул чечим яхудийлердин чечими болсо, анда, эмнеге алардын каалоо жана көз караштары ишке ашырылбады?! Ошондуктан, яхудий вужуду менен Батыштын ортосундагы проблема жөнүндөгү сөз саясий болуп, муну Аллах Таала эркин пикир берген кишилер түшүнө алышат. Негизи, яхудийлер менен Батыштын ортосундагы карама-каршылык ансыз деле ачык эле көрүнүп калды.
• Яхудий вужудунда саясий жана аскерий сыфаттын жоктугу проблемасы. Мен мабдаий сыфат деп айтпадым, себеби, анда түпкүлүгүндө мабданын өзү жок. Себеби, учурда яхудийлердин жетекчилиги саясий эмес жетекчилик. Муну Дэннис Росс да моюндаган. Ал яхудийлер туш болуп жаткан кооп-коркунучтарды, алардын катарында, саясий жана аскерий жетекчиликтин жоктугу коркунучун үйрөнүү үчүн Куддуска 120 яхудий адамды топтоду. Нетаньяхуга келсек, алардын назарында ал саясий жетекчи эмес, бир оратор гана. Ал кандай болбосун бийликте калуу үчүн өзүн коргоп жатат. Ал бийликтен кетсе албетте соттолуп камакка алынарын да, эгер бийликтен кетпесе Американын басымдары катуу болорун да билип жатат. Ушул себептен улам, ал көбүнчө жан берүүгө мажбур болуп жатат жана анын бийликте калышы ал тургай анын өмүрүнө кол салуу менен аякташы мүмкүн, кудум Робин менен болгондой. Шарондун да ушундай болгону айтылган.
• Андан тышкары, бул вужуддун Фалестинде турушунун проблемасы бар. Кээ бир яхудийлер жүз жыл гана туруп, (мамлекетинин) кыйроосу жакындашып калганына толук ишенишет. Айрыкча, биз билгендей, улутчулдук жана мекенчилдик долбоорлору урап, исламий долбоор өсүп жатканы алар үчүн кооптуу проблемалардын бири экендигин өзүлөрү айтышууда.

Шек-күмөнсүз, бул яхудий вужуду курсактан тышкары эгилди, андыктан жашап кетиши өтө кыйын. Жашаган тагдырда да дем алуу аппаратынын жардамында убактылуу гана жашайт. Бул вужуд эч качан узакка турбайт, себеби, аны ички, тышкы жана регионалдык проблемалар өз иримине алууда. Аллах Ислам мамлекетинин тикеленишине уруксат бермайинче бул проблемалар яхудий вужудун жок кылууда негизги фактор болбойт, болгону ага чоң зыян жеткириши гана мүмкүн. Бул вужуд Аллах Ислам мамлекети тикеленишине уруксат бергенде гана жок кылынат жана бул Пайгамбарыбыз ﷺдын ушул башаратынын жүзөгө чыгышы болот:

«لاَ تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى يُقَاتِلَ الْمُسْلِمُونَ الْيَهُودَ فَيَقْتُلُهُمْ الْمُسْلِمُونَ حَتَّى يَخْتَبِئَ الْيَهُودِيُّ مِنْ وَرَاءِ الْحَجَرِ وَالشَّجَرِ فَيَقُولُ الْحَجَرُ أَوْ الشَّجَرُ يَا مُسْلِمُ يَا عَبْدَ اللَّهِ هَذَا يَهُودِيٌّ خَلْفِي فَتَعَالَ فَاقْتُلْهُ إِلَّا الْغَرْقَدَ فَإِنَّهُ مِنْ شَجَرِ الْيَهُودِ»

«Мусулмандар яхудийлерге каршы согушуп, аларды өлтүрүшмөйүнчө Кыямат болбойт. Ал тургай, яхудий тоо-таштын жана бак-дарактын артына жашынып алса, таш же дарак да тилге кирип: «Эй мусулман, эй Аллахтын пендеси, мына яхудий, артыма жашынып алды, кел аны өлтүр», – дейт. Гаркад дарагы гана андай дебейт. Себеби, ал яхудийлердин дарагы». (Муслим риваяты). Эртеңки күн аны күтүп жаткан киши үчүн жакын.

 

Роя гезити, №339, 2021-жыл, 19-май.