Асъад Мансур калемине таандык
Маанилүү жана ушул темага тиешелүү үч факты бар. Эми ошолорго көӊүл бурабыз: Биринчи факты: Баскынчы кафирлер – эгерде арабыздан дос же союздаш таба албаса – эч нерсеге жетише албайт. Аллах Таала көптөгөн аяттарда кафирлерди дос туткан мындай кимселерден бизди эскерткен. Чындыгында ушул аяттарда кафирлерди дос тутуу арамдыгы жана алардын коркунучу кафирлер коркунучунан да жаман экендиги баян кылынган. Анткени алардын көпчүлүгү сыртынан ыймандуу көрүнүп, ичинде куфрду жашыруучу мунафыктар жана Исламдан шектенип, ага канааттанбай турган дили мерездер болсо, дагы кээ бирлери кафирлердин жалган-жашык сөздөрүн таркатуучу кимселер. Экинчи факты: Үммөттүн биримдигине коркунуч туудуруучу жана ойгонушуна тоскоол болуучу нерсе – бул улутчулдук, мекенчилдик жана мазхабчылык жаӊжалдары. Колонизаторлор Ислам мамлекетин кулатуу жана анын жерлерине өкүмдар болуу максатында ушундай жаӊжалдарды козгоду. Алар пландарын ишке ашырып бере турган малайларды таап, каалоосуна жетишишти. Үчүнчү факт: Илманийлик жана демократияны кабыл алгандар – бул колонизатор баскынчылардын малайлары. Алар колонизаторлорду өздөрүнө боордош, дос, союздаш тутуп, ал тургай, аларды кожоюн деп билишет.
Америка ушул үч план негизинде иш алып барды. Андан соӊ саясий оюндарды жүргүзүү менен бир катарда козголоңду тизгиндөөгө жана жок кылууга аракет кылды. Ал мына ошондон кийин гана Шамдагы мубарак исламий козголоң ичине жарып кирүүгө мүмкүнчүлүк тапты. Ошондуктан, Обама 2014-жылы 8-октябрда «Нью-Йорк Таймс» гезитине берген интервьюсунда: «Биз алардын Сирия жана Иракта бирер көрүнүштөгү халифалыкты тикелешине таптакыр жол бербейбиз. Бирок, буга жол бербестик үчүн албетте Сирияда боштукту толтуруучу шериктерибиз бар экенин билишибиз керек», – деди.
Америка бүгүнкү күндө Демократиялык Союз партиясы, Күрттөрдүн Элдик Коргонуу отряддары жана Сирия демократиялык күчтөрү сыяктуу улутчулдукка, илманийликке о.э. демократияга чакырып жаткан малайларын ишке салууда. Алардын бардыгы федералдык башкарууну талап кылуу аркылуу Сирияны бөлүп таштоо менен коркутуп жатышат. Америка ушулар аркылуу өзүнүн Сириядагы саясий чечимин ишке ашырмакчы болууда. Ушул күрт бөлүмдөрү 2016-жыл, 17-март күнү өздөрү көзөмөл кылып жаткан аймактарда федералдык башкаруу тикелегенин жарыя кылышты. Алар Американын коргоо министри Эштон Картер сыпаттагандай, Америкага малай топтор болуп эсептелишет. Картер: «Алар Ислам Мамлекети уюмуна каршы күрөштө Сириядагы биздин ажайып өнөктөштөрүбүз экендигин көрсөтүштү, аларга аябай ыраазыбыз жана алардын региондогу ролу татаал экендигин тан алган абалда, алар менен кызматташтыкты улантабыз», – деген эле. (Франс Пресс 2016-жыл, 17-март). Ооба, бул сыяктуу топтор Американын колундагы куралдар болуп, Америка алардан каалаган учурда пайдаланат. Ал эми, Американын аларды өздөрү каалап жаткан башкаруу менен сыйлашына келсек, азыр мунун убагы эмес. Себеби, мындай башкаруу региондогу проблемаларга дуушар болуп жатат, ошондуктан аны ишке ашыруу жеӊил болбойт.
2016-жыл, 16-март күнү АКШ мамлекеттик департаментинин маалымат катчысы Марк Тонер «Рейтер»ге: «Сириядагы бирер аймактын автономиялуу же жарым автономиялуу башкарууга өтүшүн таптакыр тан албайбыз», – деп билдирди. Андан: “Эгерде Сирияда калк федералдык башкарууну тандаса, Америка да буга ыраазы болушу мүмкүнбү”, – деп суралганда, ал «ооба» деп жооп берди. Мындан мурда бир катар дипломаттар төмөнкүдөй билдирүү беришкен эле: «Сүйлөшүүгө ыктаган ири күчтөр согуштун натыйжасында майдаланып кеткен ушул мамлекетти федерацияларга бөлүп таштоо ыктымалдарын талкуулашып жатышат. Мындан болсо, вилаяттарга кеӊири көлөмдө автономия берүү менен бирге, анын бир мамлекет көрүнүшүндөгү биримдигин сактап калышмакчы». Америкачыл күрт топтору өздөрүнүн көзөмөлүндөгү үч региондо автономия жарыя кылууга даярданып жатышкан эле.
Чындыгында, Америка жугундукору болгон күрт топторунун Америка буйругусуз жана анын ишарасы болмоюнча бир кадам да таштоосу мүмкүн эмес. Ушундай болгон соң, бул топтордун автономия талап кылышы, кийинчерээк болсо Американын “биз муну тан албайбыз” деп айтышы таӊ калычтуу эмеспи? Демек, бул жерде кандайдыр оюн жүрүп жатат. Америка бул сөздү ушул топтор автономия жарыя кылышынан мурда айткан эле. Бул болсо, саясий чечимге ыраазы болушу үчүн Сирия калкын коркутууда Америка мына ушул бөлүп таштоо темасынан пайдаланып жатканын түшүндүрөт. Муну тышкы иштер министри Керринин: «Көпкө күтө турган болсок, Сирия биримдигин сактап калуу учуру колдон чыгып кетиши мүмкүн», – деген билдирүүсү да тастыктап турат. (Рейтер 2016-жыл, 23-февраль). Ал ушул билдирүүсү менен Сирия калкына кайрылып, “эгерде биз тыгыштырып жаткан чечимге ыраазы болбосоңор, Сирияны бөлүп таштайбыз” демекчи болуп жатат. Анын күрт малайлары муну ишке ашырып беришүүдө. Натыйжада оппозициядагы сүйлөшүүчүлөр Америка көрсөтмөлөрү боюнча аракет кылып жатышат. Америка алардын шарт коюусун четке кагып, өзү аларга шарт коюп жатат.
Сириядагы федералдык башкаруу маселесин Россия да тилге алды. Россия тышкы иштер министринин орун басары Сергей Рябков төмөнкүлөрдү айтты: «Москва Сирия сүйлөшүүлөрүндө катышып жаткандар федералдык республиканы тикелөө пикирине келишет деп үмүттөнөт. Себеби, ал күрттөр талап кылып жаткан негизги талап болуп эсептелет». (Хадас каналы 2016-жыл, 29-февраль). Бул жөн эле айтылган сөз эмес. Мындан Америка менен Россия ушул темада кеӊешкенин жана ушул темадан басым өткөрүү үчүн пайдаланмакчы болуп жатышканын түшүнүүгө болот. Мындан тышкары, түрк жооптуулары да Россия алавийлер мамлекетин тикелөөгө даярданып жатканы туурасында билдирүүлөрдү беришти. Булардын бардыгы эртеӊки күнү тыгыштырыла турган илманий саясий режимге ыраазы болушу үчүн оппозициядагы сүйлөшүүчүлөргө өткөрүлүп жаткан Американын басымы болуп эсептелет. Буларга кошумча, 2016-жыл, 17-март күнү Россия тышкы иштер министринин орун басары Михаил Богданов да: «Сирия күрттөрү өз алдынча федералдык башкаруу орнотушу мүмкүн эмес», – деди. (Россия Сегодня). Россия президентинин басма сөз катчысы Дмитрий Песков да кудум ушул эле сөздөрдү кайталап, төмөнкүдөй кошумча кылды: «Бул жаатта кеӊири камтуучу операция алкагында токтомдорду кабыл алуу керек. Бул чөйрөгө Сирия жерлериндеги мазхабчыл жана этникалык жамааттар да кириши керек… Бул болсо, албетте жаңы конституция долбоору даярдалгандан кийин болот».
Булардын бардыгы Америка менен Россия Сирияда федералдык башкаруу орнотуу менен коркутууга келишип алганын түшүндүрөт. Алардын күрт топторунан турган союздаштары ушундай башкарууну жарыя кылышса, муну дароо четке кагып, бул нерсени Сирия калкы тандашы керектигин, алар ушундай башкарууга ыраазы болгон учурда гана муну ишке ашыруу мүмкүн экендигин айтып жатышат! Экөө теӊ Сирия калкы федералдык башкарууга таптакыр ыраазы болбостугун жакшы билишет жана ошондуктан да бул жаатта сөз кылууну кечиктирип жатышат. Америка менен Россия козголоңчулар илманий режимге каршы козголоңун токтотконго чейин о.э. ок атуу жана аскерий операциялар бүтүндөй токтогонго чейин басым өткөрө берүүнү максат кылышкан. Качан козголоңчу топтун өкүлдөрү Женева, Вена токтомдоруна ыраазы болгонго чейин жана Коопсуздук Кеңешинин №2254-токтомуна ылайык сүйлөшүүлөргө ыраазы болгонго чейин ушундай кыла беришет. Америка эгерде ушул максатында ийгиликке жетсе, илманий программа иштеп чыгуу баскычы келет. АКШ Сириядагы таасирин сактап калышы үчүн программа да ал каалаган көрүнүштө болот. Ал бардык тараптар ыраазы болгонго чейин, дагы ушул коркутуусун ишке салып, күрт топторунан жана алардын жарыясынан пайдаланат. Мына ошондон кийин гана Америка же федералдык, же кантондук, же болбосо мазхабдар аралык башкарууну талкуу кылышы мүмкүн. Ал ушул аркылуу нусайрий-алавийлердин бийликте калышын камсыздайт, алардан өч алууга жол бербейт о.э. өзүнүн өкүмдарлыгы сакталып калышы үчүн күрттөрдөн пайдаланат. Чындыгында, көптөгөн америкалык жооптуулар, ошону менен бир катарда Обаманын өзү да ушул азчылык жана алардын укуктарын коргоо туурасында сүйлөдү. Айрыкча, Америка малайы Башар Асад жетекчилиги астында мусулмандарга каршы кылган кылмыштары үчүн алавийлерден өч алынбастыгын камсыздоо туурасында бир нече жолу айтты.
Америка таасири астынан чыкпай турган Түркия менен Иран да 2016-жыл, 19-марттагы Анкара жолугушуусу учурунда Сирияда федералдык башкарууга жана бөлүнүүгө каршы экендигин баса белгилешти. Т.а. азыркы учурда Америка ыраазы болбой жатканы үчүн буга каршылык билдиришти. Ошол себептен улам Американын таасири астында болгон бардык мамлекеттер мындай башкарууларды четке кагышат, мындан коркушат. Себеби, бул оору аларга да жугушу мүмкүн. Акыры, Түркиядагы күрттөр да автономиялуу же федералдык башкаруу тикелөөнү талап кылышты го. Курдистан Жумушчулар партиясы Иранда жашаган күрттөрдүн бөлүнүү талабын канааттандыруу үчүн өзүнө Ирандан бир жардамчы күч пайда кылууга аракет кылды го!
Демек, учурда бөлүнүү сыяктуу талаптардан оппозициядагы сүйлөшүүчүлөргө басым өткөрүү үчүн о.э. ушул аркылуу аларды Америка тыгыштыруучу саясий режимге ыраазы кылуу үчүн пайдаланып жатышат. Бирок, Сирия калкы илманий режим же жарандык мамлекетти четке какканы сыяктуу эле, бөлүнүү сунушун да четке кагып келе жатат. Алар козголоңду дал ушул нерселерге каршы башташкан. Эми дагы кайрадан ушул нерсени алып келишеби? Кимде-ким мындай башкарууну кааласа жана ыраазы болсо, Аллах андай кимселерди жакшыраак адамдарга алмаштырып коёт.
﴿وَإِن تَتَوَلَّوْا يَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَيْرَكُمْ ثُمَّ لا يَكُونُوا أَمْثَالَكُمْ﴾
«Эгер силер жүз үйрүп кетсеңер, Ал Зат силерден башка бир коумду алмаштырып коёт, кийин алар силерге окшогон болушпайт» [47:38]
Чындыгында, Сирия калкы Халифалыкты талап кылды, анын байрагын көтөрдү жана анын жолунда курмандыктарды берди! Булардын бардыгы кафир кимселер менен момун адамдар ортосунда болуучу күрөштөрдүн бири экендигине эч кандай шек-күмөн жок. Мындай күрөш Аллахтын нусраты келгенге чейин уланат. Аллахтын нусраты келгенде убада-шерттерин өзгөртпөй турган, чынчыл эр кишилердин колу менен Аллахтын калимасы бийик болуп, Аллах аларды жер жүзүндө халифа кылат. Өзү ыраазы болгон динди үстөм кылып, аларды азиз-кудуреттүү кылат, кафирлерди жана мунафыктарды о.э. убада-шертин өзгөрткөн кимселерди кор кылат. Себеби, Аллах ар кандай ишке кудуреттүү.
Роя гезитинин 2016-жыл, 23-марттагы 70-санынан
