Кимде-ким өзүн бирер коомго окшотсо, демек, ал да ошолордон

Ислам уламалары, ошону менен бирге, Ханафий мазхабынын жетекчи уламалары да “башка дин жана улут өкүлдөрүнүн майрамдарын белгилемек тургай, керек болсо аларды куттуктоо да арам” деп эсептешкен абалда Өзбекстан мусулмандар башкармалыгы Аллахты эмес, тескерисинче расмий бийликти ыраазы кылуу үмүтүндө Аллахтын динине каршы барууга батынып жатат.

 Мындан бир аз мурда Өзбекстан мусулмандары диний башкармалыгы мусулмандарга жаңы жыл тосууну жана майрамдоону адал кылып берген болсо, 19-март күнү диний башкармалыктын расмий сайтында жарыя кылынган макалада муфтий Усманхан Алимов Нооруз майрамынын тарыхы жана мааниси туурасында токтолуп, аны “жашаруу жана жаңылануу майрамы” катары белгилөө жайиздигине уруксат берди.

 Макалада: “Нооруз майрамынын тарыхына назар таштасак, ал өзүнө таандык баскычтарды басып өткөн байыркы майрам болуп эсептелет. Бул майрам Иран, Пакистан, Афганистан, Кыргызстан, Казакстан, Тажикстан жана ошону менен бирге Өзбекстан аймагында да эзелтеден өзгөчө даярдык менен тосуп алынган. Абу Бакр Наршахийдин “Бухара тарыхы” деген китебинде баса белгиленишинче, Нооруз төрт миң жылдан бери ата-бабаларыбыз тарабынан майрам катары белгиленип келе жатат экен”, – деп айтылат.

 Муфтийдин айтымында, “Нооруз дегенде 21-мартта белгиленүүчү майрамды эле түшүнбөш керек. Түпкүлүгүндө, Нооруз персче “жаңы күн” дегени болуп, суук кыштан көктөмгө, мисалы жаңы жана үмүт тартуулоочу күндөргө жеткени үчүн жаңы күнгө окшоштурулган жана ушундай аталып калган”.

 “Тыянак кылып айтканда, Нооруз жашаруу жана жаңылануу майрамы болуп, анда бардыгы биргеликте, көӊүлдүү маанай менен жазды тосуп алат жана бири-бирине жакшы каалоолорду арнашат. Бир сөз менен айтканда, Нооруз биримдик, ынтымактуулук майрамы болуу менен бирге, бардыгына жакшы иштерди дагы да көбүрөөк кылуу үчүн жаңыдан-жаңы күч-кайрат тартуулайт”, – деди Өзбекстан мусулмандары башкармалыгынын төрагасы, муфтий Усманхан Алимов.

 Муфтий айткандай, Нооруз майрамы төрт миң жылдан бери белгиленип келе жаткан болсо, Аллахка жана акырет күнүнө ыйман келтирген биз мусулмандар үчүн бул күндү майрамдоо жайизби?

 Пайгамбарыбыз Мухаммад саллоллоху алайхи ва саллам Мадина шаарына хижрат кылып келгенде             мадиналыктардын эки майрамы бар эле. Расулуллах саллоллоху алайхи ва саллам: “Бул кандай күндөр? – деп сурады. Мадиналыктар: “Биз жахилият маалында бул күндөрдө майрамдайт элек”, – дешти. Расулуллах “Аллах Таала силер үчүн бул эки күнүӊөрдү Курман айт жана Рамазан айт майрамдарына алмаштырды”, – деди. (Абу Давуд: “Сунан”)

 Имам Бухарий жана имам Муслим риваят кылган хадисте, пайгамбарыбыз Мухаммад саллоллоху алайхи ва саллам: “Ар бир элдин өз майрамы бар. Бул күн – биздин майрамыбыз”, – деген.

 Мындан тышкары, Ханафий мазхабынын белгилүү уламаларынан болгон аллама Мулла Али Кары рахимахуллах “Фикхул-акбар” китебине жазган шархтарында “Динден чыгара турган сөздөр жана аракеттер” бөлүмүндө: “Ал-Хуласа”да келгендей, кимде-ким Нооруз күнүндө мажусийге жумуртка белекке берсе, кафир болот. Себеби, бул иш мушриктин куфру жана бузгунчулугуна жардам берүү болот же белек берүү менен аларга өзүн окшотуу болот. Мындан Нооруз күнү мусулманга бирер нерсени белекке берсе кафир болбойт деген тыянак келип чыгат. А бирок, мында да пикир бар. Себеби, окшоштук бар. Бирок, бул иш атайылап эмес, кокустан Нооруз күнүнө туура келип калса, зыяны жок. Кимде-ким Нооруз күнү кафирлер (майрам үчүн) чогула турган жерге чыкса, кафир болот. Себеби бул куфрду жарыя кылуу”, – деп айтылган.

 Аллама Мухаммад ибн Солих ал-Усаймин рахимахуллахтан жаңы жыл майрамы менен куттуктоо жана бул майрамда катышуунун өкүмү жөнүндө суралган эле. Ал киши бул суроого жооп берип, жалпысынан мындай деген: “Кафирлерди жаңы жыл майрамы менен же башка диний майрамдары менен куттуктоо ихтилафсыз арам. Ибнул-Каййим рахимахуллах “Ахкому ахлиз-зимма” китебинде айтат: “Кафирликке таандык болгон белгилерди куттуктоо ихтилафсыз арам. Мисалы, алардын майрамдары, орозолору менен куттуктап, “майрамыӊыз мубарак болсун” деп айтуу же башка бир көрүнүштө куттуктоо – эгерде ошол сөздү айтуучу адам кафирликтен кутулуп калса да – арам иштерден болуп эсептелет. Бул ошол кафирдин крестке сыйынышын куттуктоо менен барабар”.

 Мындан төмөнкүдөй тыянак чыгат, Ислам дини келгенге чейин белгиленген майрамдар мусулмандардын майрамдары эмес жана бул орунда ата-бабалардан калган үрп-адаттын эч кандай баасы жок.

 О.э. Расулуллах саллоллоху алайхи ва саллам: “Кимде-ким өзүн бирер коомго окшотсо, демек, ал да ошолордон”, – деген. (Имам Ахмад жана Абу Давуд риваяты).

 Бул жерде “биз уламалар айткан жолду ээрчий беребиз, туура же туура эместиги үчүн фатва бергендер жооп берет” деп айтышыбыз да ката болот.

 Хотам Таийдин уулу Адий Мадинага барганда, адамдар ал келгендиги тууралуу сөз таркатышты. Ал мойнуна күмүштөн жасалган крест таккан абалда Расулуллах саллоллоху алайхи ва салламдын алдына келди. Ошондо ал зат: “Алар Аллахты коюп өздөрүнүн хибр жана рохибдерин о.э. Масих ибн Марямды Кудай кылып алышты”, – деген аятты кыраат кылып жаткан эле. Ошондо Адий розияллоху анху:  “Аларга ибадат кылышкан жок”, – деди. Пайгамбарыбыз саллоллоху алайхи ва саллам: “Бирок, алар адалды арам кылышты жана арамды адал кылышты, алар болсо ээрчишти. Мына ушул аларга ибадат кылуу болот”, – деди.

 Мындан көрүнүп тургандай, ширк кылуу – бирер адамды же бирер нерсени кудай деп этикад кылуу менен эле болбойт экен т.а. турмушта шарияттын көрсөтмөлөрүн коюп башканын көрсөтмөлөрүн алуу менен, ошону менен бирге адал-арамды ажыратууда Аллахтын айтканынан башканын айтканына жүрүү менен да ширк келтирүү жүз берет экен. Ушундай болгон соӊ биз диний башкармалык чыгарган ар бир фатвага караӊгылык менен ээрчий бербестен алар ката кетирип жаткандарын жана Аллахтын шариятына каршы барууга батынып жаткандыгын айтышыбыз, аларды тергеп-тескешибиз зарыл болот. Себеби, Кыямат күнү жетекчилер кол алдындагылар үчүн жооп беришкендей эле, ээрчүүчүлөр да алар тарабынан кетирилген каталарга сүкүт сактаганы үчүн жооп беришет.

 Абдурахман Адилов

 Хизбут-Тахрир – Кыргызстан басма сөз бөлүмүнүн мүчөсү