Президент Ислам Каримов 31-июль күнү “Айлык акы, пенсия, стипендиялар жана жөлөк пулдарды көбөйтүүтуурасында”гыбуйрукка кол койду.
Ушул буйрукка негизделип үстүбүздөгү жылдын 1-сентябрынан тартып бюджеттикишканалардын кызматкерлеринин маянасы, карылардын пенсиясы, студенттердин стипендиясы жана социалдык жөлөк пулдардын көлөмү орточо эсеп менен 1,12 эсеге көтөрүлөт.
Ошолордон, 1-сентябрдан баштап эң азмаяна айына 107 миң 635 сомго(өзбек акчасына), жашына себептүү төлөнүүчү пенсиялар жана балалыгынан майыптарга берилүүчү жөлөк пулдар айына 210 миң 525 сомго, зарыл болгон стажга ээ болбогонкарыжаштагы жана эмгекке жөндөмсүз жарандарга берилүүчү жөлөк пулайына эң кеминде 129 миң 180 сомго барабар болот.
Өзбекстанда айлык маяна жана жөлөк пулдар бир жылда жок эле дегенде бир-экижолу көтөрүлүшү (акыркы жолуөткөн жылдын декабрь айында орточо эсеп менен 5 пайызга көтүрүлгөн эле) адатка айланып калганкалган. Расмий өкмөт муну “Республика калкынынкирешелерин жана турмуш деңгээлин тынымсызкөтөрүп баруу, жарандарга социалдык колдоонукүчөтүү максатында” ишке ашырып жаткандыгындааба кылсада, а бирок,мунун артынан иш жүзүндө жок болгон газ, свет жана коммуналдык төлөмдөрдү көтөрүп, жарандардын колуна тийе элек маяна жана жөлөк пулдарданкармап калат.
Өзбекстанөкмөтүайлык акыны арзыбаган көлөмдө көтөрүүнүн акысына өзүнүнбошопкалганбюджетинтолтуруугааракеткылат. Анткени,айлык акыкөтөрүлүшүнүн артынанжарандар жана ишкерлерден алынуучу салык да көтөрүлөт.
“Салыктар-2013. Глобалманзара” деп аталган изилдөөдө Өзбекстандүйнөдөгү 185 мамлекеттин арасында салыктардын жогорулугу боюнчабоюнча161-орунда турган.
Адистердин айтымында, Өзбекстанда жалпы салык ставкасы 98.5 пайызды түзөт. Ошондон 0.9 пайызы кирешесалыгы, 28.2 пайыз социалдык салык жана 69.4 пайызы башка түрдөгүсалыктар.
Бул эӊ жогорку көрсөткүчболуп, Чыгыш Европа жана Борбор Азиядасалыктардын жалпы көлөмү орточо 41.3 пайызды түзөт. Казакстанда салыктардын жалпы көлөмү 28.6 пайызды, Кыргызстанда 68.9 пайызды, Тажикстанда болсо 85.9 пайызды түзөт.
Салыктын мындай жогорулугу себептүү жаңы ачылып жатканишканалардын көпчүлүгү ачылбай жатып эле ишин токтотууда. Өкмөттүнрасмиймаалыматына ылайык, 2012-жылдынбиринчи кварталында 6 миң 668жаңыишканаишбаштаганболсо, 4 миң 275 ишкана ишин токтоткон.
Өзбекстанөкмөтүболсо элдин жашоо деӊгээли “көтөрүлүп жаткандыгы” жана “жаңы жумушчу орундар түзүлүп жаткандыгы” жөнүндө сайрагандан чарчабайт. ЭгердеӨзбекстанда чындап эле элдин турмуш деӊгээли көтөрүлүп жаткан болсо,ал дагы Россияда жүргөн миллиондогон “дангасалар” жөнөтүп жаткан акчалардын эсебинен болууда, анткени “калктын кирешесинжана турмуш деңгээлин” көтөрө турган айлык маяна жана пенсияларбир нече айлап колго тийбейт.
