Ирандын тышкы иштер министри Мухаммад Жавад Зариф расмий сапар менен Тегеранга келген Финландиянын тышкы иштер министри Эркки Туомиожа менен ортоктош маалымат жыйынын өткөрдү. Ал маалымат жыйынында Ирандын Саудия менен өз ара алакалары туурасында токтолуп өттү.
Жавад Зариф Тегеран менен Рияд ортосундагы жаңыдан башталган алакалар жөнүндө сөз кылып: “Биз ар дайым кошуналарыбыз жана региондогу мамлекеттер менен алакаларыбызды жакшыртуу үмүтүндө аракет кылып келебиз. Ислам дүйнөсүнүн маанилүү өлкөлөрүнүн бири болгон Сауд Арабиясынын Иран үчүн салмактуу орду бар”, – деди.
Ирандын тышкы иштер министринин жардамчысы Амир Хусайн Абдуллахиян өткөн аптада Риядга сапар кылган эле. Бул тууралуу айтып өткөн Зариф Иран да, Саудия да радикализм жана террор (т.а. саясий Ислам) коркунучу менен бетме-бет тургандыгына басым жасады.
Жавад Зариф: “Саудиянын тышкы иштер министри Сауд ал-Файсал менен болгон жолугушууларда келечекти өз ичине алган жагымдуу көрүнүштөгү сүйлөшүүлөр болуп өттү. Менимче бул жолугушуулар эки мамлекет ортосундагы кызматташтык үчүн татыктуу чөйрө жаратат. Анткени, бул эки өлкөнүн бир нече ортоктош кызыкчылыктары бар болгондой эле, бул эки өлкө радикализм жана террор (саясий Ислам) сыяктуу бир нече ортоктош коркунучка да дуушар болуп турушат”, – деди.
Сентябрь айында АКШнын Нью-Йорк шаарында өткөрүлүүчү БУУнун башкы Ассамблеясынын жыйынында саудиялык кесиптеши Сауд ал-Файсал менен жолугуша тургандыгын айтып өткөн Жавад Зариф расмий сапар менен Саудияга барууга даярдык көрүп жаткандыгын жана кесиптеши Сауд ал-Файсалдын Тегеранга келишине өтө кубанычта боло тургандыгын кошумчалады.
Ирандын тышкы иштер министринин жардамчысы Абдуллахияндын өткөн аптадагы Риядга болгон сапары Хасан Роухани өкмөтү тушундагы Ирандан Саудияга кылынган алгачкы расмий сапар болуп эсептелет.
Туркистон:
АКШнын кош миздүү канжар сыяктуу саясатына көӊүл буруӊуз. Саудия баш болуп ушул күнгө чейин ИШИМди башкаруудагы Багдадийдин пикирий багыттоочу куралы болгон “шиъалар яхудийлерден да жаманыраак кафирлер” деген таалим программасын алып келет. Ал өлкөлөрдөгү бардык окуу жайлардан билим алып чыккан адамдарда ушундай нерсе күзөтүлөт. Бул АКШнын алыскы келечекте түшүм беришинен үмүттөнүп эккен уругу бүгүнкү күнгө келип түшүм бере баштады. Иранда тескерисинче, суннийлерге карата жашыруун душмандык ойготуп келинди.
Эми ушул көптөгөн жылдардан бери таалим берилип келе жаткан туура эмес жана саясий жактан ката болгон таалим программасы негизинде тарбияланып келе жаткан илимдүүлөрдүн же студенттердин шаръий өкүмдү истинбат кылуу усулдарын бузук үйрөнгөндүгү жана мужтахиддерге болгон муктаждыгыбызды дээрлик четке кагышы ИГИШ үчүн өтө чоӊ армия түзүүдө пайдалуу болду.
ИШИМ болсо, Саддам Хусейнден мураска калган сунний командачылардын күчү менен Саддамдын ордун ээледи. Бул командачылар бийликке Малики баш болгон Шиъалар келиши менен дээрлик бардыгы кызматынан айдалган болчу. Саддам өзүнүн Баас партиясы жана аскерий кубаты менен Сауддарды, Кувейт сыяктуу куфрдун бир нече нефть алуучу булактарын коркууда кармап туруу үчүн өзү билген же билбеген абалда кызмат кылып өттү. ИШИМдин Россияга Кавказ маселесиндеги коркутуусу да АКШнын кызыкчылыктары тарапка багытталышына ишара кылат. ИШИМ Суннийлерди да Шиъаларды да бирдей коркута алат. Мындан тышкары, күрттөр, Саддамдын калдыктары, Сириядагы согушкер уюмдарга жана керек болсо Израилдин өзүнө каршы да багытталышы мүмкүн. Бул уюм мурункуларга караганда күчтүүрөөк чыгып калышы мүмкүн.
Бирок, булардын Саддамдан айырмасы, Ислам негизине курулгандыгын дааба кылып жатышкандыгында. Өздөрүнө ээрчип жаткандарды да ушуга ишендирип келе жатышкандыгында. Бул болсо, андай эместиги ашкере болушу менен өтө тездик менен кулап кетиши мүмкүн болгон алсыз жана жалгандын үстүнө курулган пикирий жетекчилик. Инша Аллах, акыйкат жакынкы күндөрдө жүзөгө чыгып, бардык батыл үстүндөгү кыймылдар жер менен жексен болушат.
Бирок, биз ар кандай шаръий эмес кыймылдарга каршы болгонубуздай эле, ар кандай куфр аскерийлери тарабынан мусулмандардын үстүнө жүрүш кылынышына ыраазы эмеспиз. Ал тургай, ошол мусулмандар жахил, фасик же ал тургай өлүмгө өкүм кылынышканда да алар биздин боордошторубуз. Керек болсо аларды өзүбүз шаръий өкүмгө ылайык казынын өкүм чыгаруусу менен өлтүрөбүз.
